Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Grudziądzu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 grudnia 2023 roku

Sąd Rejonowy w Grudziądzu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	asesor sądowy Wojciech Frela
Protokolant:	starszy sekretarz sądowy Klaudia Schoen

po rozpoznaniu w dniu 8 grudnia 2023 r. w Grudziądzu na rozprawie

sprawy z powództwa I. S.

przeciwko (...) z siedzibą w W.

o zapłatę

1. Zasądza od pozwanego (...) z siedzibą
w W. na rzecz powoda I. S. kwotę 40.000 zł (czterdzieści tysięcy złotych 00/100) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 24 maja 2018 roku
do dnia zapłaty;

2. Zasądza od pozwanego (...) z siedzibą
w W. na rzecz powoda I. S. kwotę 5617 zł (pięć tysięcy sześćset siedemnaście złotych 00/100) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty, w tym kwotę 3600 zł (trzy tysiące sześćset złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

3. Nakazuje pobrać od pozwanego (...) z siedzibą
w W. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Grudziądzu kwotę 3.797,62 zł (trzy tysiące siedemset dziewięćdziesiąt siedem złotych 62/100) tytułem wydatków postępowania tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa.

Sygn. akt I C 22/22

UZASADNIENIE

Wyroku z dnia 8 grudnia 2023 roku

Powód I. S. reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika wniosła
o zasądzenia od pozwanego (...) z siedzibą w W. na swoją rzecz kwoty 40.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 24 maja 2018 roku do dnia zapłaty oraz zwrot kosztów procesu według przedłożonego spisu kosztów, a w razie jego nie przedstawienia według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwu powódka przedstawiła podstawą faktyczną dochodzone roszczenia i argumenty przemawiające za uwzględnieniem powództwa.
(k. 3-11)

Pozwany w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa oraz zwrot kosztów postępowania według norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty. W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pozwany podniósł argumenty na poparcie swego stanowiska. (k. 53-56)

Sąd ustalił, co następuje:

I. S. jest córką H. S.. H. S. zmarła w dniu
13 września 1998 roku w K.. H. S. zmarła w wyniku wypadku drogowego. Postępowanie karne został umorzone z uwagi na śmierć sprawcy. H. S. miała w chwili śmierci 48 lat.

Dowód: odpis akt zgonu k. 15, odpis aktu urodzenia k. 16, pismo Komendy Powiatowej Policji
w N. k. 35

W związku z szkodą ubezpieczyciel z polisy OC posiadacza pojazdów mechanicznych
nr (...) wypłacił łącznie kwotę 10.577,29 zł. Z uwagi na brak materiałów archiwalnych nie jest możliwe stwierdzenie z jakich tytułów nastąpiły poszczególne wypłaty.

Dowód: pismo (...) z dnia 5.06.2019 r. k. 44

Powódka dowiedziała się o śmierci rodziców z telefonu od brata. Początkowo nie mogła uwierzyć w tę informację. Dopiero po potwierdzeniu tej informacji na policji do powódki dotarło
co się wydarzyło. Informacja o śmierci rodziców była szokiem dla powódki. Zaczęła ona krzyczeć
i płakać. W chwili śmierci rodziców powódka miała 26 lat. Powódka była bardzo związana z matką, którą była jej przyjaciółką. H. S. nie pracowała zawodowo poświęcają się wyłącznie obowiązkom domowym i rodzinnym. Utrzymania domu zajmował się ojciec powódki.
H. S. dbała o dom, sprzątała, przygotowywała posiłki. Rodzice pomagali powódce materialnie, finansowali leczenie syna. Matka powódki pomagała jej w opiece na dzieckiem.
I. S. spędzała czas z matką chodząc na zakupy, do restauracji. Bezpośrednio po śmierci powódka musiała zająć się organizacją pogrzebu, transportem ciał z N. do G.
i wszystkich formalności z tym związanymi. I. S. po śmierci rodziców załamała się.
W chwili zdarzenia powódka miała małe dziecko. Matka H. S. pomagała jej w opiece nad dzieckiem. (...) I. S. pracował za granicą. Gdy partner powódki wyjeżdżał do pracy zagranicą to powódka przebywała w domu u rodziców. Po pogrzebie powódka przez rok bardzo często była na cmentarzu na grobie rodziców. W związku z śmiercią powódka brała leki uspakajające, które miały negatywne wpływ na codzienne funkcjonowanie. W związku z tym powódka zaprzestała zażywania leków, aby zachować sprawność w życiu codziennym, żeby zając się małym dzieckiem, prowadzić gospodarstwo domowe. W chwili wypadku bracia powódki zamieszkiwali
wraz z rodzicami. Po śmierci matki powódka musiał ograniczyć swoją pracę, poświęcała się dziecku. Po zdarzeniu powódka wycofała się z życia społecznego, ograniczył kontaktu z przyjaciółmi
i znajomymi. Wypadek rodziców miał wpływ na prace zawodową I. S..
Powódka pracowała w banku. Popełniała więcej błędów na co zwracali jej uwagę współpracownicy. Powódka musiała również zrezygnować z pracy w szkole. Po śmierci rodziców powódka poświęcała więcej czasu rodzeństwu, w szczególności najmłodszemu bratu pomagając mu z mieszkaniem, finansowo, psychicznie. Wypadek rodziców wywarł wpływ na relacje powódki z jej partnerem J. D.. Powódka miała za złe partnerowi, że nie pomagał jej w wystarczającym stopniu. I. S. nie odpowiadała na potrzeby partnera co powodowało sprzeczki pomiędzy nimi.
Po roku od śmierci rodziców okazało się, że powódka jest w ciąży z kolejnym dzieckiem, a ciąża jest zagrożona. Był to impuls dla powódki do zakończenia żałoby. I. S. do tej pory wspomina rodziców przy różnych okazjach. Powódka w związku z śmiercią rodziców czuła się osamotniona. Starała się dbać o swoje zdrowie, aby nie pozostawić samych swoich dzieci. Gdy powódka
jest w Polsce odwiedza grób rodziców i dba o niego.

Dowód: zeznania świadka R. G. k. 93-93v, przesłuchanie powódki protokół skrócony k.190-191v

U I. S. w związku ze śmiercią jej matki w wypadku drogowym z dnia
(...)wystąpiły lękowo-depresyjne zaburzenia psychiczne o obrazie nasilonej reakcji żałoby. Przyczyną tych zaburzeń był stres psychiczny związany z doświadczeniem nagłej straty matki, a po kilku dniach ojca, a po kilku dniach i ojca. Objawami występującymi u powódki były zaburzenia psychicznych depresyjno-lękowych powstałe w związku ze śmiercią matki były przygnębienie, niepokoju, spadek aktywności zaburzenia snu, uporczywe pojawiających się wspomnień zmarłej matki, poczucie straty i krzywdy. Zaburzenia te utrzymywały się co najmniej rok po śmierci matki. Obecnie nie stwierdza się zaburzeń psychicznych związanych ze śmiercią matki. I. S. doznała w pierwszym roku po wypadku 5 % uszczerbku na zdrowiu. W następnych latach nie występował u powódki uszczerbek na zdrowiu psychiczny związany z wypadkiem. Utrata najbliższej osoby jest uznawana powszechnie za najpoważniejszy stres w życiu człowieka. Stres taki pozostawia ślady psychiczne przez wiele lat, niekiedy całe życie, choć po pewnym czasie nie mają one charakteru psychopatologicznego.

Dowód: opinia biegłych sądowych k. 116-124, opinia uzupełniająca biegłych sądowych k. 160-162

W dniu 13 kwietnia 2018 roku I. S. reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika zgłosiła (...) żądanie zapłaty kwoty 50.000 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną przez I. S. w związku z śmiercią jej matki H. S.. Ubezpieczyciel potwierdził otrzymania zgłoszenia szkody pismem z dnia 23 kwietnia 2018 roku. Pozwany przeprowadził postępowanie likwidacyjne, które zakończyło się odmową wypłaty świadczenia z tytułu zadośćuczynienia. Powódka odwołała się od decyzji ubezpieczyciela, który nie zmienił swego stanowiska.

Dowód: pismo pełn. powódki z dnia 13 kwietnia 2018 roku k. 19-24, pismo (...) z 23.04.2018 r.
k. 25, pismo pełn. powódki z 23.04.2018 r. k. 27-32, pismo (...) z 1.06.2018 roku
k. 33-34, pismo pełn. powódka z 12.07.2018 r. k. 37-42, pismo (...) S.A z 27.09.2018 r. k.43

Sąd zważył, co następuje:

Sąd ustalił stan faktyczny w oparciu o dowodu z dokumentów załączonych do akt sprawy, zeznania świadka R. G., dowód z przesłuchania stron z ograniczeniem do strony powodowej, dowodu z opinii biegłych sądowych z zakresu psychiatrii i psychologii.

Sąd nie dał wiary zeznaniom świadka J. D.. Sąd miał na uwadze, że zeznania świadka nie były kategoryczne. Świadek nie pamiętał dokładnie zdarzeń po wypadku rodziców powódki. Świadek pracował za granicą i przebywał w Polsce przejściowo, zatem świadek nie mógł być obserwatorem stanu zdrowia powódki, jej zachowanie po wypadku. W ocenie sądu na zeznania świadka miał wpływ jego osobiste relacje z H. S., jak wskazał sam świadek pozostawał
on skonfliktowany z rodziną powódki. Sąd dostrzega również, że zeznania świadka pozostawały odosobnione.

Sąd dał wiarę opinii biegłych sądowych z zakresu psychologii i psychiatrii. W ocenie sądu opinia biegłych była jasna, logiczna i pozbawiona wewnętrznych sprzeczności. Opinia została sporządzona przez specjalistów o wysokich kwalifikacjach. Biegli z należytą starannością uzasadnili swoje stanowisko oraz odnieśli się do zarzutów stron.

Zgodnie z art. 448 kc w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego
za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia.
Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem najbliższemu członkowi rodziny zmarłego przysługuje
na podstawie (...) zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę,
gdy śmierć nastąpiła na skutek deliktu, który miał miejsce przed dniem 3 sierpnia 2008 roku (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2010 r.,(...) oraz wyroki Sądu Najwyższego z dnia 10 listopada 2010 r., (...), niepubl., z dnia 25 maja 2011 r., (...), niepubl., i z dnia 15 marca 2012 r., (...), niepubl.; zob. też wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 14 stycznia 2014 r., (...)). W orzecznictwie przyjmuje się, że więzi rodzinne stanowią fundament prawidłowego funkcjonowania rodziny i podlegają ochronie prawnej ((...)). Skoro dobrem osobistym w rozumieniu art. 23 k.c. jest kult pamięci osoby zmarłej,
to - a fortiori - może nim być także więź miedzy osobami żyjącymi. Nie ma zatem przeszkód do uznania, że szczególna więź emocjonalna między członkami rodziny pozostaje pod ochroną przewidzianą w art. 23 i 24 k.c. Szczególna więź rodziców z dzieckiem, przysługująca zarówno dziecku, jak i rodzicom w prawidłowo funkcjonującej rodzinie, zasługuje na status dobra osobistego, podlegającego ochronie przewidzianej w art. 24 § 1 k.c i uzasadniać przyznanie im zadośćuczynienia na podstawie art. 448 k.c.

W myśl (...) w brzmieniu obowiązującym w chwili śmierci H. S. – przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na której rzecz została zawarta umowa ubezpieczenia. W niniejszej sprawie pozwany ponosi co do zasady odpowiedzialność za skutki wypadku z dnia 13 września 1998 roku na podstawie
§ 10 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 9 grudnia 1992 roku w sprawie ogólnych warunków obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów ((...)).

Zgodnie z art. 11 kpc ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd w postępowaniu cywilnym. Jednakże osoba, która nie była oskarżona, może powoływać się w postępowaniu cywilnym na wszelkie okoliczności wyłączające lub ograniczające jej odpowiedzialność cywilną. W razie braku wiążącego sąd cywilny wyroku skazującego sądu karnego sąd cywilny w zasadzie może samodzielnie ocenić, czy szkoda powstała w wyniku przestępstwa. Stwierdzenie przez sąd cywilny popełnienia przestępstwa wymagałoby jednak dokonania ustaleń dotyczących istnienia podmiotowych i przedmiotowych znamion przestępstwa zgodnie z regułami prawa karnego (por. T. Ereciński [w:] P. Grzegorczyk, J. Gudowski, H. Pietrzkowski, K. Weitz, T. Ereciński, Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom I. Postępowanie rozpoznawcze. Artykuły 1-124, wyd. VI, Warszawa 2023, (...)). W realiach niniejszej sprawy nie zapadł wyrok karny zatem sąd nie jest związany ustaleniami poczynionymi w toku postępowania karnego. Jak wynika z informacji przekazanych przez Komendę Miejską Policji
w N. sprawa dotycząca wypadku z dnia 13 września 1998 roku, w którym zginęli rodzice powódki została umorzona z powodu śmierci sprawy. Aktualnie nie jest możliwe przeprowadzenie dowodu z akt postępowania karnego z uwagi na zniszczenie akt po upływie okresu archiwizacji.
Z polisy OC posiadacza pojazdu mechanicznego nr rej. (...) ubezpieczyciel wypłacił łącznie kwotę 10.577,29 zł. W ocenie sądu fakt wypłaty świadczeń z tytułu polisy OC w braku przeciwnych dowodów przemawia za uznaniem odpowiedzialności pozwanego ubezpieczyciela za przedmiotowe zdarzenie. Fakt wypłaty świadczenia bezpośrednio po zdarzeniu kiedy poczynienie odpowiednich ustaleń było możliwe powoduje, że zdaniem sądu to na pozwanym spoczywał ciężar dowodu wykazania braku odpowiedzialności za przedmiotowe zdarzenie. Sąd miał również na uwadze, że samoistny posiadacz pojazdu mechanicznego ponosi odpowiedzialność na zasadach ryzyka zgodnie z art. 436 kc. W taki wypadku to pozwanym spoczywał ciężar wykazania okoliczności egzoneracyjnych.

Uwzględniając kompensacyjną funkcję zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, którego głównym celem jest zatarcie lub co najmniej złagodzenie następstw naruszenia takich dóbr osobistych. Uznaje się, że wysokość zadośćuczynienia winna zależeć przede wszystkim od wielkości doznanej krzywdy. Dla jej sprecyzowania i przyjęcia "odpowiedniej" sumy zadośćuczynienia uwzględnić należy takie okoliczności, jak: rodzaj naruszonego dobra, rozmiar doznanej krzywdy (oceniana obiektywnie), intensywność naruszenia (oceniana obiektywnie), stopień negatywnych konsekwencji dla pokrzywdzonego wynikających z dokonanego naruszenia dobra osobistego, w tym także niewymiernych majątkowo, nieodwracalność skutków naruszenia, stopień winy sprawcy, sytuację majątkową i osobistą zobowiązanego (por. wyrok SA w Gdańsku z 11.07.2019 r., (...)
(...) i orzecznictwo tam przywołane.).

W ocenie sądu doszło do naruszenia istotnego dla każdego człowieka dobra osobistego jakim jest jego relacja z rodzicem, a zatem naturalnie jedną z najbliższych osób. Zgodnie z zasadami doświadczenia życiowego, co także znalazło wyraz w opinii biegłych śmierć rodzica jest jednym
z najbardziej stresujących wydarzeń w życiu człowieka. Sąd miał na uwadze, że w przypadku matki powódki była to śmierć nagła i niespodziewana w wypadku komunikacyjnym. H. S.
w chwili śmierci ukończone 48 lat. Była osobą w średnim wieku. Powódka w chwili wypadku miała 26 lat. Biorąc pod uwagę wiek powódki oraz jej matki można przypuszczać, że powódka
mogła by pozostawać w relacji z swoim rodzicem przez kilkanaście lat. W ocenie sądu informacja
o nagłej śmierci rodzica w wypadku komunikacyjnym dla przeciętnego obiorcy stanowiłaby zaskoczenia, a związana z tym emocjonalna reakcja powódki na wiadomość o śmierci matki była adekwatna do sytuacji. Sąd miał na uwadze bliską relację powódki z matką, rolę jaką matka odgrywała w jej życiu. Sąd uwzględnił również, iż śmierć matki negatywnie wpłynęła na jej funkcjonowanie społeczne oraz pożycie z partnerem. Powódka musiał przeorganizować swoje życie rezygnując
z dodatkowej pracy, żeby więcej czasu poświecić swojemu synowi. Przed wypadkiem w opiece nad synem powódki pomagała jej matka. Sąd wziął pod uwagę również opinii biegłych sądowych,
którzy określili uszczerbek na zdrowiu psychicznym powódki na 5 % w pierwszym roku.
I. S. doświadczyła zaburzeń psychicznych depresyjno-lękowych powstałych w związku ze śmiercią matki objawiających się przygnębieniem, poczuciem niepokoju, spadkiem aktywności, zaburzeniami snu, uporczywie pojawiającymi się wspomnień zmarłej matki, poczuciem straty
i krzywdy. W związku z swoim stan zdrowia powódka brała przez krótki czas leki uspakajające, które jednak musiała odstawić, ponieważ znacznie utrudniały jej codzienne funkcjonowanie w życiu zawodowym i osobistym. W ocenie sądu zadośćuczynienie w wysokości 40.000 zł jest odpowiednią kwotą do rozmiaru krzywdy powódki. O odsetkach orzeczono zgodnie z żądaniem pozwu na podstawie art. 481 § 1 kc.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 § 1 kpc. Pozwany przegrał sprawę w całości.
Na koszty powódki złożyły się: opłata od pozwu w wysokości 2000 zł, 17 zł opłaty skarbowej
od pełnomocnictwa, koszty zastępstwa procesowego w wysokości 3600 zł. Na koszty pozwanego złożyły się: 17 zł opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, koszty zastępstwa procesowego w wysokości 3600 zł. O odsetkach ustawowych za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty orzeczono na podstawie art. 98 § 1(1) kpc.

Na podstawie art. 113 ust. 1 uksc w zw. z art. 83 ust. 2 uksc orzeczono o wydatkach postępowania tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa. Na wydatki te złożyły się wynagrodzenie biegłych sądowych z zakresu psychiatrii i psychologii w łącznej kwocie 3.797,62 zł. Pozwany przegrał sprawę w całości zatem w całości powinien ponieść wydatki postępowania.