Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Grudziądzu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 października 2022 roku

Sąd Rejonowy w Grudziądzu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Marcin Kolasiński

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Monika Kopczyńska

po rozpoznaniu w dniu 5 października 2022 roku w Grudziądzu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) z siedzibą w W.

przeciwko małoletnim A. Ć. (1) i A. Ć. (2) reprezentowanym przez przedstawiciela ustawowego J. Ć., małoletniej O. S. reprezentowanej przez przedstawiciela ustawowego K. S. i M. S.

o zapłatę

I.  zasądza solidarnie od pozwanych A. Ć. (1), A. Ć. (2), O. S. i M. S. na rzecz powoda (...) z siedzibą w W. kwotę 9446,44 zł (dziewięć tysięcy czterysta sześćdziesiąt sześć złotych i 44/100);

II.  zastrzega wszystkim pozwanym prawo powołania się w toku postępowania egzekucyjnego zasądzonego w punkcie I. wyroku świadczenia na ograniczenie odpowiedzialności do wartości ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku po zmarłym S. P.;

III.  zasądza solidarnie od pozwanych A. Ć. (1), A. Ć. (2), O. S. i M. S. na rzecz powoda (...) z siedzibą w W. kwotę 2317 zł (dwa tysiące trzysta siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Sygn. akt I C 567/22

UZASADNIENIE

(...) z siedzibą w W. wniósł pozew przeciwko D. P., małoletnim A. Ć. (1) i A. Ć. (2) reprezentowanym przez przedstawiciela ustawowego J. Ć., małoletniej O. S. reprezentowanej przez przedstawiciela ustawowego K. S. i M. S. o zapłatę solidarnie od pozwanych kwoty 9446,44 zł oraz zasądzenie kosztów procesu. W uzasadnieniu pozwu strona powodowa podała, że S. P. zawarł z powodem umowę o kredyt hipoteczny. Kredytobiorca nie spłacił kredytu, w związku z czym powstała zaległość, na którą składały się kwoty: 9274,18 zł tytułem kapitału. 135,26 zł tytułem odsetek umownych i 37 zł tytułem kosztów. S. P. zmarł 11 lutego 2018 roku, a spadek po nim nabyli pozwani, którzy odpowiadają za zobowiązanie spadkodawcy z dobrodziejstwem inwentarza (k. 4-11). W piśmie procesowym z 26 maja 2022 roku strona powodowa wniosła o uwzględnienie powództwa z zastrzeżeniem pozwanym prawa powołania się na ograniczenie odpowiedzialności do wysokości stanu czynnego spadku po S. P. (k. 222-226).

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z 11 marca 2022 roku (sygn. akt I Nc 2686/21) referendarz sądowym orzekł zgodnie z żądaniem pozwu (k. 195).

Postanowieniem z 6 kwietnia 2022 roku referendarz sądowy uchylił nakaz zapłaty w stosunku do pozwanego D. P., zniósł w tym zakresie postępowanie i odrzucił pozew (k. 214). Pozwany zmarł bowiem przed wytoczeniem powództwa.

Pozostali pozwani w jednobrzmiących sprzeciwach od nakazu zapłaty zaskarżyli nakaz w całości i wnieśli o oddalenie powództwa. Strona pozwana podniosła, że powództwo jest przedwczesne, gdyż komornik sądowy jest w trakcie sporządzania spisu inwentarza po S. P.. Pozwani wnieśli o zawieszenie postępowania na czas dokonywania spisu inwentarza. Ponadto strona pozwana podniosła zarzut przedawnienia roszczenia. Pozwani wskazali, że nie przyczynili się do wytoczenia powództwa, w związku z czym wnieśli o nieobciążanie ich kosztami procesu. Zdaniem pozwanych postępowanie powoda jako profesjonalisty narusza zasady współżycia społecznego (k. 198-199, 202-203, 206-207 i 210-211).

Sąd rozpoznał sprawę w postępowaniu uproszczonym (k. 1).

Sąd ustalił, co następuje:

25 kwietnia 2008 roku S. P. zawarł z (...) S.A. (obecnie (...)) umowę kredytu odnawialnego (§ 1 pkt 1 umowy). Wraz z limitem kredytowym bank udostępnił kredytobiorcy kartę płatniczą (§ 3 pkt 3 umowy). Umowa została zawarta na okres ważności karty i ulegała automatycznemu przedłużeniu na okresy ważności kolejnych kart, chyba że klient poinformował bank o zamiarze nieprzedłużania umowy (§ 4 umowy). Umowa ulegała rozwiązaniu w przypadku śmierci klienta (§ 15 pkt 8 lit. b) regulaminu kredytu bezpiecznego udzielanego przez (...)).

Dowody:

- umowa o kredyt bezpieczny z 25.04.2008 r. z regulaminem kredytu (k. 15-21),

- dokumenty dotyczące przekształceń banków (k. 65-158).

S. P. zmarł 11 lutego 2018 roku, a spadek po nim nabyli D. P. (w 4/12 części), A. C. (w 4/12 części), M. S. (w 1/12 części), O. S. (w 1/12 części), A. Ć. (1) (w 1/12 części) i A. Ć. (2) (w 1/12 części) – wszyscy z dobrodziejstwem inwentarza.

Dowód:

- postanowienie o stwierdzeni nabycia spadku (k. 39).

S. P. korzystał z limitu kredytowego. Ostatniej wpłaty dokonał 10 stycznia 2018 roku. Stan zadłużenia w związku z umową kredytu na datę śmierci S. P. wynosił 9446,44 zł, a na sumę tę składały się kwoty: 9274,18 zł tytułem kapitału. 135,26 zł tytułem odsetek umownych i 37 zł tytułem kosztów.

Dowody:

- wyciąg z ksiąg banku z pełnomocnictwem do wystawiania wyciągów (k. 13-14),

- historia rachunku i zestawienie transakcji (k. 22-38, 41-54).

Komornik sądowy sporządził spis inwentarza spadku po S. P., zgodnie z którym stan czynny spadku wynosił 1156,17 zł, stan bierny 15 343,44 zł, a wartość czystego spadku stanowiła wartość ujemną – 14 187,27 zł.

Dowód:

- protokół spisu inwentarza spadku po S. P. (k. 15 w aktach sprawy I Ns 367/22).

(...) bezskutecznie wzywał spadkobierców do zapłaty należności wynikającej z umowy z 25 kwietnia 2008 roku.

Dowody:

- wezwania do zapłaty (k. 55-64).

Sąd zważył, co następuje:

Przedstawiony powyżej stan faktyczny sąd ustalił na podstawie dokumentów dołączonych do pozwu oraz protokołu spisu inwentarza spadku po S. P. w aktach sprawy I Ns 367/22. Stan faktyczny w niniejszej sprawie był bezsporny. Strona pozwana nie zakwestionowała również wysokości zadłużenia wynikającego z umowy kredytu z 25 kwietnia 2008 roku.

Sąd oddalił wniosek pozwanych o zawieszenie postępowania (k. 228), albowiem postępowanie o spis inwentarza po S. P. zostało ukończone 23 maja 2022 roku. Poza tym fakt prowadzenia takiego postępowania i tak nie stanowiłby wystarczającej przyczyny uzasadniającej zawieszenie postępowania.

Przewodniczący zwrócił pozwanym pisma procesowe z 26 września 2022 roku, albowiem zostały wniesione bez uprzedniego zarządzenia zobowiązującego do złożenia pism (art. 205 ³ § 5 k.p.c.).

Strona powodowa dochodziła od pozwanych należności z tytułu umowy kredytu. Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 roku Prawo bankowe (tekst jedn. Dz. U. z 2021 r., poz. 2439 ze zm.), przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Pozwani, jako spadkobiercy kredytobiorcy S. P., ponoszą wobec powoda odpowiedzialność wobec za zadłużenie wynikające z umowy z 25 kwietnia 2008 roku. W związku z nabyciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza, ich odpowiedzialność jest ograniczona do wartości ustalonego w spisie inwentarza stanu czynnego spadku (art. 1031 § 2 k.c.). Do chwili działu spadku odpowiedzialność spadkobierców za długi spadkowe jest solidarna (art. 1034 § 1 k.c.).

Strona pozwana w obronie przed roszczeniem powoda podniosła zarzuty odnoszące się do ujemnej wartości czystego spadku po S. P., przedawnienia roszczenia oraz naruszenia przez powoda zasad współżycia społecznego.

Jeżeli chodzi o ustaloną w protokole spisu inwentarza ujemną wartość spadku (minus 14 187,27 zł), fakt ten nie mógł skutkować oddaleniem powództwa. W procesie, w którym wierzyciel dochodzi należności od spadkobierców, sąd nie ustala składu majątku spadkowego, z którego będzie mogła być prowadzona egzekucja, ani tego, czy długi spadkowe przewyższają stan czynny spadku. Kwestia ta ustalana jest dopiero w postępowaniu egzekucyjnym (tak np. Sąd Najwyższy w wyroku z 9.09.1976 r., IV PR 135/76 lub Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z 7.03.2013 r., V ACa 1007/12). Ochronie spadkobierców, którzy nabyli spadek z dobrodziejstwem inwentarza, służy zastrzeżenie prawa powołania się w toku postępowania egzekucyjnego zasądzonego świadczenia na ograniczenie odpowiedzialności do wartości ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku (art. 319 k.p.c., art. 792 k.p.c.).

Roszczenie powoda nie było przedawnione. S. P. w zasadzie do samej śmierci korzystał z limitu kredytowego, dokonując ostatniej wpłaty 10 stycznia 2018 roku (k. 48). Roszczenie powoda stało się wymagalne z chwilą rozwiązania umowy, co nastąpiło automatycznie z chwilą zgonu kredytobiorcy (§ 15 pkt 8 lit. b) regulaminu kredytu - k. 19). Pozew w niniejszej sprawie został wniesiony 27 grudnia 2021 roku (k. 161). Zgodnie z art. 118 k.c. termin przedawnienia dla roszczeń o świadczenia okresowe i związane z prowadzeniem działalności gospodarczej wynosi trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego. Roszczenie powoda uległoby zatem przedawnieniu dopiero z końcem 2021 roku.

Sąd nie stwierdził również, aby dochodzenie roszczenia przez powoda naruszało zasady współżycia społecznego (art. 5 k.c.). Jak już wcześniej wspomniano, powód nie musiał czekać z wytoczeniem powództwa do zakończenia postępowania o sporządzenie spisu inwentarza. Zauważyć należy, że i tak strona powodowa czekała z wytoczeniem powództwa niemalże do końca upływu terminu przedawnienia. Sam powód wnosił też o zastrzeżenie pozwanym w wyroku prawa powołania się na ograniczenie odpowiedzialności wynikające z nabycia spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Powód nie domagał się również zasądzenia od pozwanych odsetek za opóźnienie od należności głównej.

Mając powyższe na uwadze, sąd w całości uwzględnił powództwo, o czym orzekł w punkcie I. sentencji wyroku.

W punkcie II. wyroku, zgodnie z art. 319 k.p.c., sąd zastrzegł wszystkim pozwanym prawo powołania się na ograniczenie odpowiedzialności do wartości ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku.

O kosztach procesu w punkcie III. wyroku orzeczono na zasadzie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. Powód wygrał niniejszą sprawę w całości, w związku z czym należał się mu zwrot od pozwanych wszystkich poniesionych kosztów procesu, na które składały się: opłata od pozwu 500 zł, wynagrodzenie pełnomocnika będącego radcą prawnym w wysokości 1800 zł (§ 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych /Dz. U. z 2018 r., poz. 256/) i opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17 zł. Sąd nie stwierdził, aby w niniejszej sprawie zachodził szczególny wypadek uzasadniający nieobciążanie pozwanych kosztami procesu (art. 102 k.p.c.).