Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Grudziądzu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 listopada 2024 r.

Sąd Rejonowy w Grudziądzu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	asesor sądowy Wojciech Frela
Protokolant:	stażysta Paulina Polesiak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 listopada 2024 r. w G.

z powództwa (...) z siedzibą we W.

przeciwko A. W. (1) i A. W. (2)

o zapłatę

I. oddala powództwo co do żądania głównego i żądania ewentualnego;

II. zasądza od powoda na rzecz pozwanych łącznie kwotę 3617 zł (trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wraz z odsetkami ustawowymi
za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Sygn. akt I C 1152/24

UZASADNIENIE

Wyroku z dnia 6 listopada 2024 roku

Powód (...) z siedzibą we W. reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika pozwem skierowanym przeciwko A. W. (1)
oraz A. W. (2) wniósł o:

a) na podstawie art. 358(1) § 3 kc o zmianę wysokości świadczenia (ukształtowanie) w ten sposób,
że kwota należności Banku od pozwanych z tytułu rozliczenia nieważności umowy kredytu (...) z dnia 4 lipca 2005 roku na podstawie, której banku udzielił kredytu w wysokości 54.981,97 zł zostanie zwaloryzowana przez sąd w ten sposób, że poza roszczeniem zwrot środków udzielonego kredytu w ich nominalnej wysokości powodowi przysługuje dodatkowa kwota
12.010,83 zł wynikająca z istotnej siły nabywczej pieniądza i zasądzenie od pozwanych solidarnie
na rzecz powoda kwoty 12.010.83 wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie
od daty uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty. Na wypadek stwierdzenia braku podstaw
do zasądzenia w/w kwoty w sposób solidarny powód wniósł o zasądzenie od każdego z pozwanych kwoty po 6.005,41 zł (żądanie główne).

b) na wypadek nieuwzględnienia żądania głównego powód wniósł o zasądzenie na jego rzecz solidarnie od pozwanych kwoty 9.641,86 zł stanowiącej realną wartość kapitału udostępnionego
na podstawie umowy kredytu hipotecznego nominowanego do (...) nr (...) z dnia
4 lipca 2005 roku wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia następnego
po dacie doręczenia pozwanym odpisu pozwu. W przypadku braku stwierdzenia podstaw
do zaistnienie solidarności biernej powód wniósł o zasądzenie od każdego z pozwanych kwoty
po 4.820,93 zł.

Powód wniósł o zasądzenie zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwu powód zakreślił podstawę faktyczną
oraz argumenty przemawiające za uwzględnieniem powództwa (k. 4-13).

W odpowiedzi na pozew pozwani reprezentowani przez profesjonalnego pełnomocnika wnieśli o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie na ich rzecz kosztów procesu,
w tym kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pozwani przedstawili argumenty za oddaleniem powództwa (k. 41-43).

Sprawa została rozpoznana w postępowaniu uproszczonym.

Sąd ustalił, co następuje:

Powoda i pozwanych łączyła umowa kredyt hipotecznego nominowanego do franka szwajcarskiego nr (...) z dnia 4 lipca 2005 roku. Celem był sfinansowanie nabycia
i remontu przez pozwanych nieruchomości położonej w G. przy ul. (...). (...) udostępnił pozwanym kwotę 53.700 zł tytułem kredytu. Sąd Okręgowy
w T. wyrokiem z dnia 31 maja 2023 roku sygn. akt I C 1049/22, a następnie Sąd Apelacyjny
w G. prawomocnym wyrokiem z dnia 10 maja 2024 roku sygn. akt (...) uznały,
że umowa kredytu hipotecznego nominowanego do (...) nr (...) z dnia 4 lipca 2005 roku jest nieważna. Do dnia 19 kwietnia 2022 roku pozwani wpłacili na rzecz banku kwotę 67.211,82 zł.

Okoliczności bezsporne, a nadto umowa kredytu hipotecznego nr (...)/(...) k.18 -20, wyrok (...) k.21, wyrok (...) k.22 k.47-56

Sąd zważył, co następuje:

W realiach niniejszej sprawy stan faktyczny był bezsporny. Strony przyznały, że zawierały umowę kredytu hipotecznego, która została następnie uznana za nieważną na mocy wyroku sądowych. Żadna ze stron nie kwestionowała konieczności rozliczeń pomiędzy stronami na skutek uznania umowy kredytu za nieważną. Jak wynika z dokumentów załączonych do akt sprawy pozwani zwrócili na rzecz powoda kwotę wypłaconego kredytu. Sąd miał również na uwadze, że strony załączyły do akt sprawy dokumenty potwierdzające i tak już bezsporny stan faktyczny.

Jak wskazał (...) w Wyroku z 7 grudnia 2023 r.,
(...), SM i (...). przeciwko (...) S.A. pkt 62-64, (LEX nr (...)) art. 6 ust. 1
i art. 7 ust. 1 dyrektywy (...) stoją na przeszkodzie wykładni sądowej prawa państwa członkowskiego, zgodnie z którą instytucja bankowa ma prawo żądać od konsumenta rekompensaty wykraczającej poza zwrot kapitału wypłaconego z tytułu wykonania tejże umowy oraz poza zapłatę ustawowych odsetek za zwłokę liczonych od dnia wezwania do zapłaty. Wykładnia prawa krajowego, zgodnie z którą instytucja kredytowa ma prawo żądać od konsumenta rekompensaty wykraczającej poza zwrot kapitału wypłaconego z tytułu wykonania tej umowy, a tym samym otrzymania wynagrodzenia za korzystanie z tego kapitału przez konsumenta, przyczyniłaby się
do wyeliminowania odstraszającego skutku wywieranego na przedsiębiorców poprzez uznanie
za nieważną tej umowy i tym samym zagrażać realizacji długoterminowego celu ustanowionego
w art. 7 dyrektywy (...). W konsekwencji w zakresie, w jakim dyrektywa (...) wyklucza możliwość żądania przez instytucję bankową rekompensaty wykraczającej poza zwrot kapitału wypłaconego
z tytułu wykonania nieważnej umowy oraz poza zapłatę ustawowych odsetek za zwłokę liczonych
od dnia wezwania do zapłaty, dyrektywa ta wyklucza również przyznanie tej instytucji rekompensaty poprzez zmniejszenie rekompensaty żądanej przez danego konsumenta z tytułu zwrotu kwot zapłaconych przez niego w wykonaniu rozpatrywanej umowy do wysokości równowartości odsetek, jakie wspomniana instytucja otrzymałaby, gdyby umowa ta pozostała w mocy.

W postanowieniu dnia z 11 grudnia 2023 r., (...), BANK (...) S.A. przeciwko ES i AS, (LEX nr (...)) (...) wskazał, że art. 6 ust. 1
i art. 7 ust. 1 dyrektywy (...) należy interpretować w ten sposób, iż w kontekście uznania umowy kredytu hipotecznego zawartej z konsumentem przez instytucję bankową za nieważną w całości
ze względu na to, że umowa ta zawiera nieuczciwe warunki, bez których nie może ona dalej obowiązywać, stoją one na przeszkodzie wykładni sądowej prawa państwa członkowskiego,
zgodnie z którą instytucja ta ma prawo żądać od tego konsumenta zwrotu kwot innych niż kapitał wpłacony na poczet wykonania tej umowy oraz ustawowe odsetki za opóźnienie od chwili wezwania do zapłaty.

W postanowieniu Trybunału Sprawiedliwości z 12 Stycznia 2024 R., (...), (...) S.A. przeciwko KŁ i JŁ, pkt.24-25 (LEX nr (...)) wskazano, że dokonywana przez sąd waloryzacja świadczenia odpowiadającego kapitałowi wypłaconemu konsumentowi, taka jak przewidziana
w art. 358 ^{( 1 )}§ 3 kodeksu cywilnego, stanowi rekompensatę, która może zostać przyznana przez sąd
ze względu na istotną zmianę siły nabywczej pieniądza po powstaniu danego zobowiązania.
Otóż ze względu na sam charakter takiej rekompensaty jej przyznanie oznaczałoby, że prawo przedsiębiorcy wykraczałoby poza zwykłą spłatę kapitału wypłaconego z tytułu wykonania danej umowy kredytu hipotecznego i zapłatę ustawowych odsetek za zwłokę. W tych okolicznościach na zadane pytanie należy udzielić odpowiedzi, że art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy (...) należy interpretować w ten sposób, iż w kontekście uznania za nieważną w całości umowy kredytu hipotecznego zawartej z konsumentem przez instytucję kredytową, a to ze względu na to, że umowa
ta zawierała nieuczciwe warunki, bez których nie mogła dalej obowiązywać, przepisy te stoją
na przeszkodzie wykładni sądowej prawa państwa członkowskiego, zgodnie z którą instytucja
ta ma prawo żądać od tego konsumenta, poza zwrotem kwot kapitału wypłaconego z tytułu wykonania tej umowy oraz ustawowych odsetek za opóźnienie od dnia wezwania do zapłaty, rekompensaty polegającej na sądowej waloryzacji świadczenia wypłaconego kapitału w przypadku istotnej zmiany siły nabywczej danego pieniądza po wypłaceniu tego kapitału rzeczonemu konsumentowi.

Powyższe orzecznictwo wpłynęło, iż (...)
z 25 kwietnia 2024 r., (...) (LEX nr (...)) przyjął, że jeżeli umowa kredytu nie wiąże
z powodu niedozwolonego charakteru jej postanowień, nie ma podstawy prawnej do żądania przez którąkolwiek ze stron odsetek lub innego wynagrodzenia z tytułu korzystania z jej środków pieniężnych w okresie od spełnienia nienależnego świadczenia do chwili popadnięcia w opóźnienie
co do zwrotu tego świadczenia.

W myśl art. 358(1) § 3 kc W razie istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza po powstaniu zobowiązania, sąd może po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami współżycia społecznego, zmienić wysokość lub sposób spełnienia świadczenia pieniężnego, chociażby były ustalone
w orzeczeniu lub umowie.

Sąd w pełni podziela poglądy wyrażone przez (...), następnie powtórzone przez Sąd Najwyższy. (...) kilkukrotnie wypowiadał się przeciwko możliwości pobierania przez banki jakichkolwiek innych należności poza zwrotem kwot kapitału wypłaconego z tytułu wykonania umowy oraz ustawowych odsetek za opóźnienie
od dnia wezwania do zapłaty. W postanowieniu z dnia z 12 stycznia 2024 r., (...), (...) S.A. przeciwko KŁ i JŁ (...) wprost literalnie opowiedział się przeciwko możliwości dokonania sądowej waloryzacji na podstawie art. 358(1) § 3 kc. Przyjęcie odmiennego poglądu pozbawiałoby efektywności prawa unii europejskiej (effet utile). Ponadto na co zwrócono uwagę
w wyżej przywołanym orzecznictwie uwzględnienie powództwa mogłoby wpływać na wywołanie efektu mrożącego, a przez to uczynienie ochrony konsumenta nieefektywną. Sąd wziął pod uwagę brzmienie artykułu 358(1) § 3 kc. Przepis ten wprost odwołuje się do interesów obu stron oraz zasad współżycia społecznego. Zdaniem sądu wyważenie interesu obu stron nie wymaga dokonywania waloryzacji świadczenia. Podstawą zwrotu świadczenia jest stwierdzenie nieważności umowy kredytu z uwagi na zastosowanie przez bank klauzul abuzywnych. (...) przez czas trwania umowy odnosił korzyści w postaci wynagrodzenia za korzystanie z kapitału jednocześnie przerzucając ryzyko walutowe na konsumentów. W ocenie sądu stwierdzenie nieważności umowy i obowiązek wzajemnego zwrotu świadczeń według zasady nominalizmu nie narusza interesu banku.
Co więcej z przywołanego orzecznictwa wynika, że waloryzacji pod pewnymi warunkami mógłby żądać konsument jako strona słabsza stosunku prawnego. Z przywołanych względów brak jest również podstaw do zmiany świadczenia z uwagi na zasady współżycia społecznego. Uwzględnienie powództwa premiowałoby postawę banku, który stosował klauzule niedozwolone, a następnie nie ponosiłby z tego tytułu żadnych negatywnych konsekwencji. Odnosząc się do żądania ewentualnego sąd miał na uwadze, że zgłoszone żądanie, w istocie jest żądaniem dokonania waloryzacji. Powód nie wskazał żadnego argumentu, ani wytłumaczenia czym żądanie zasądzenia „realnej wartości kapitału” miałoby się różnić od dokonania sądowej waloryzacji świadczenia. Na rozprawie pełnomocnik powoda wprost wskazał, że wypłacony kapitał kredytu ma aktualnie niższą realną wartość
niż w chwili wypłaty kredytu. Dostosowanie wartości świadczenia pozwanych tak, aby odpowiadało realnej wartości stanowi żądanie ukrytej waloryzacji i z przyczyn wyżej już wyjaśnionych nie mogło ono zostać uwzględnione. Nie zasługują na aprobatę argumenty powoda odwołujące się do instytucji bezpodstawnego wzbogacenia. Zdaniem sądu nie można uznać, aby doszło do bezpodstawnego wzbogacenia pozwanych kosztem powoda. Podstawą rozliczeń pomiędzy stronami jest art. 410 kc,
nie zaś art. 405 kc. Zwrot świadczeń wynika z powodu odpadnięcia podstawy świadczeń jakim była umowa kredytu. Powód nie wykazał, na czym ma polegać bezpodstawne wzbogacenie pozwanych kosztem powoda oraz jaką korzyść uzyskali powodowi. W wyniku stwierdzenia nieważności umowy kredytu pozwani otrzymali kwotę wpłaconą tytułem spłaty kredytu, a bank kwotę nominalną wypłaconego kapitału. Wartość kwoty wpłaconej przez pozwanych podlegała takiej samej inflacji jak kwota wypłaconego kapitału, a więc sytuacja stron była pod tym względem identyczna. W ocenie sądu w niniejszej sprawie nie zaktualizowały się przesłanki określone w art. 405 kc. Prawdą jest, że wartość wypłaconego przez bank kapitału spadła na skutek inflacji, ale w tym zakresie powodowie
nie uzyskali kosztem banku żadnej korzyści. Jest to w całości strata banku będąca konsekwencją stosowania klauzul abuzywnych. Kwota odpowiadająca spadkowi wartości kapitału w żadnym zakresie nie powiększyła majątku pozwanych. Aksjologia prawa unijnego sprzeciwia się obciążania konsumenta negatywnymi dla przedsiębiorcy konsekwencjami związanymi ze stosowania klauzul abuzywnych przez przedsiębiorców. To przedsiębiorcę obciążają wszelkie negatywne skutki stosowania klauzul niedowolnych w tym wynikające z spadku wartości pieniądza.
Z tych racji żądanie oparte na podstawie bezpodstawnego wzbogacenia należy uznać za mieszczące się w pojęciu „ rekompensaty wykraczającej poza zwrot kapitału wypłaconego z tytułu wykonania tejże umowy oraz poza zapłatę ustawowych odsetek za zwłokę liczonych od dnia wezwania
do zapłaty”.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 § 1 kpc. Powód przegrał sprawę w całości.
Pozwani ponieśli koszty procesu na które złożyły się koszty zastępstwa procesowego w wysokości
3600 zł oraz 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Wysokość stawki występującego
w sprawie pełnomocnika określono na podstawie § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie. O odsetkach ustawowych za opóźnienie od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu orzeczono na podstawie
art. 98 § 1 ¹ k.p.c.