Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Grudziądzu

POSTANOWIENIE

Dnia 19 maja 2017 r.

Sąd Rejonowy w Grudziądzu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSR Andrzej Antkiewicz
Protokolant:	st. sekr. sądowy Monika Kopczyńska

po rozpoznaniu w dniu 19 maja 2017 r. w Grudziądzu

na rozprawie

sprawy z wniosku A. M.

z udziałem M. M. (1) i Z. M.

o podział majątku wspólnego M. M. (2) i Z. M. oraz dział spadku po M. M. (2)

postanawia:

I.  Ustalić, że w skład majątku wspólnego małżeńskiego M. M. (2) i Z. M. na dzień ustania wspólności majątkowej małżeńskiej wchodziły:

1.  prawo użytkowania wieczystego gruntu – działki nr (...) przy ul. (...) w G. wraz z odrębną własnością garażu, zapisanych w księdze wieczystej (...), o wartości 18.000 zł;

2.  udział wynoszący 1/6 (jedną szóstą) w prawie użytkowania wieczystego działki numer (...), stanowiącej drogę, położonej w G. przy ul. (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta (...), o wartości 1.600 zł;

3.  spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego numer (...) położonego w G. przy ul. (...), o wartości 91.002 zł;

4.  prawo użytkowania działki numer (...) w Pracowniczym O. Działkowym im. dr J. w G. wraz z altaną, urządzeniami i nasadzeniami;

II.  Ustalić, że w skład spadku po M. M. (2) wchodziła połowa majątku opisanego w punkcie I.;

III.  Ustalić, że po śmierci M. M. (2) A. M. i M. M. (1) sprzedali Z. M. swoje udziały w prawie opisanym w punkcie I. podpunkt 3. przypadające im po M. M. (2);

IV.  Ustalić, że po śmierci M. M. (2) uczestnicy dokonali podziału majątku w zakresie prawa użytkowania działki numer (...) w Pracowniczym O. Działkowym im. dr J. w G. wraz z altaną, urządzeniami i nasadzeniami;

V.  Oddalić wniosek Z. M. o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym małżeńskim M. M. (2) i Z. M.;

VI.  Dokonać podziału majątku wspólnego M. M. (2) i Z. M. oraz działu spadku po M. M. (2) w zakresie składników majątkowych opisanych w punkcie I. podpunkty 1. i 2. w ten sposób, że przyznać je na rzecz Z. M. numer PESEL (...) z obowiązkiem spłaty na rzecz A. M. i M. M. (1) po 3.266,67 zł (trzy tysiące dwieście sześćdziesiąt sześć złotych 67/100);

VII.  Zasądzić od M. M. (1) i Z. M. na rzecz A. M. po 500 zł (pięćset złotych) tytułem zwrotu części kosztów postępowania.

Sygn. akt I Ns 2091/16

UZASADNIENIE

postanowienia z dnia 19 maja 2017 r.

A. M. wniosła o podział majątku wspólnego małżeńskiego rodziców M. M. (2) i Z. M. oraz o dział spadku po matce M. M. (2). Podała, że w skład majątku wspólnego rodziców wchodzi własność zabudowanej garażem nieruchomości w wieczystym użytkowaniu, położonej w G. przy ul. (...), działka numer (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta o numerze (...), o łącznej wartości 18.000 zł, a w skład spadku po matce wchodzi udział wynoszący ½ w tej nieruchomości garażowej i użytkowaniu wieczystym gruntu. Wniosła o dokonanie podziału majątku rodziców i dział spadku po mamie w ten sposób, aby jej przyznać opisany garaż wraz z użytkowaniem wieczystym gruntu z ewentualną spłatą uczestników postępowania. Wnioskodawczyni wskazała, że matka M. M. (2) zmarła 4 maja 2007 r., a do kręgu osób powołanych po niej do dziedziczenia po 1/3 części należą mąż Z. M., syn M. M. (1) i wnioskodawczyni. A. M. dodała, że 7 kwietnia 2014 r. sprzedali ojcu razem z M. M. (1) swoje udziały po 1/6 (jednej szóstej) części w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w G. przy ul. (...), otrzymując po 15.167 zł (k. 3-4v akt).

Uczestnik Z. M. (ojciec wnioskodawczyni) wniósł o przyznanie jemu garażu przy ul. (...) wraz z użytkowaniem wieczystym gruntu, ze spłatą na rzecz dzieci. Wskazał, że w tym garażu przechowuje swój samochód i korzysta z garażu cały czas od śmierci żony (k. 23 i 25v akt).

Uczestnik M. M. (1) przychylił się do wniosku siostry A. M. (k. 25 akt).

Na rozprawie w dniu 24 lutego 2017 r. wnioskodawczyni wniosła o objęcie podziałem również udziału w drodze dojazdowej do garażu, wynoszącego 1/6 (jedną szóstą – k. 25v akt). Uczestnicy nie kwestionowali, że taki składnik wchodził do majątku wspólnego M. i Z. M.. Wnieśli, aby udział taki przyznać osobie, której zostanie przyznane prawo do garażu (k. 26 akt).

Na tej samej rozprawie wnioskodawczyni i uczestnicy ustalili zgodnie wartość garażu i użytkowania wieczystego gruntu, na którym garaż jest posadowiony na 18.000 zł, a wartość udziału w prawie użytkowania wieczystego drogi dojazdowej do garażu w wysokości 1/6 (jednej szóstej) na 1.600 zł (k. 26 akt).

W piśmie z 22 marca 2017 r. uczestnik Z. M. zażądał ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym małżeńskim, podnosząc, że przyczynił się do jego powstania w 80%, Wskazał, że nabył z żoną grunt pod budowę garażu, natomiast sam zgromadził materiały na budowę i zbudował garaż oraz założył w nim prąd, otynkował go i położył dach, spawał osobiście drzwi do garażu i montował. Potrzebne materiały do budowy zakupił z pieniędzy pozyskanych w ramach dorabiania po godzinach pracy (k. 48-48v akt). Wnioskodawczyni i uczestnik M. M. (1) sprzeciwili się ustaleniu nierównych udziałów w majątku wspólnym rodziców, zaznaczając, że mama zajmowała się domem i pracowała, a ojciec budował garaż (k. 54 akt).

Uczestnik M. M. (1) wyjaśnił, że w skład wspólności majątkowej rodziców wchodziła też działka ogrodnicza w Rodzinnych O. Działkowych im. dr J. w G. (k. 54 akt). Wnioskodawczyni wniosła o podział tej działki, wskazując, że dostała na nią przydział po śmierci matki ze względu na przepisanie przez ojca, ale użytkuje ją obecnie ojciec z partnerką (k. 54-54v akt). Uczestnik Z. M. zaznaczył, że żona chciała, aby przepisał działkę na córkę i tak zrobił. Oświadczył, że obecnie wycofuje przekazanie działki na córkę (k. 54v akt). Uczestnik M. M. (1) oświadczył, że zgadzał się na przekazanie działki siostrze, bo taka była decyzja matki. Nie kwestionował przekazania działki siostrze, choć zaznaczył, że nie podpisywał w tej sprawie żadnych dokumentów (k. 55 akt).

Sąd Rejonowy ustalił i zważył, co następuje:

M. H. i Z. M. zawarli związek małżeński 9 sierpnia 1975 r. Z tego związku urodziło się dwoje dzieci, tj. syn M. i córka A.. M. M. (2) zmarła 4 maja 2007 r. Spadek po niej nabyli na podstawie ustawy po 1/3 (jednej trzeciej) części: mąż Z. M. i dzieci M. i A. - po mężu M..

Dowody: odpisy aktów stanu cywilnego i postanowienie spadkowe – k. 5-7 akt

W trakcie małżeństwa M. M. (2) i Z. M. wznieśli na działce numer (...) o powierzchni 19 m ² przy ul. (...) w G. garaż, a w dniu 24 stycznia 1996 r. nabyli do majątku wspólnego małżeńskiego własność garażu (nieodpłatnie) i prawo wieczystego użytkowania gruntu (działki numer (...)) pod garażem na 99 lat oraz udział wynoszący 1/6 (jedną szóstą) w prawie użytkowania wieczystego drogi do garażu – działce numer (...), dla której prowadzona jest obecnie księga wieczysta o numerze (...). Dla działki nr (...) i prawa odrębnej własności garażu prowadzona jest zaś obecnie księga wieczysta nr (...). W umowie oddania gruntu w użytkowanie wieczyste i przeniesienia własności garażu Z. i M. M. (2) oświadczyli, że ich stosunki podlegają wspólności ustawowej, a nieruchomości nabywają z dorobku.

M. M. (2) w latach 90-tych po pracy prowadziła kiosk, małą kwiaciarnię z sąsiadką, przez kilka lat. W 1993 roku rozszerzyła działalność o handel obwoźny. Sprzedawała kwiaty i znicze. Pracowała też etatowo na zmiany, a po godzinach pracy pracowała w kiosku. Nie trwoniła pieniędzy, nie piła alkoholu, nie unikała pracy. Z. M. po pracy wykonywał usługi spawalnicze. Część uzyskanych z tego tytułu dochodów przeznaczał na budowę i wykończenie garażu. Pustaki na garaż kupił z pieniędzy wspólnie zarobionych z żoną. Uczestnik nadużywał alkoholu i na to również wydawał pieniądze. W tym czasie miał trzy razy zabrane prawo jazdy za jazdę pod wpływem alkoholu. Na urlopie uczestnik jeździł do pracy we Francji. Przywiezione pieniądze również przeznaczał na budowę garażu. Budowa trwała 3 lata. W tym czasie M. M. (2) więcej zajmowała się domem i opieką na dziećmi.

W latach 90-tych, kiedy był budowany garaż, małżonkowie M. razem prowadzili folie z pomidorami w R.. Sprzedawali pomidory na giełdzie. Siedem lat przed śmiercią M. M. (2) była na rencie, miała pierwszą grupę inwalidzką, chorowała na nowotwór.

Wartość garażu z prawem wieczystego użytkowania gruntu wynosi obecnie 18.000 zł, a wartość udziału wynoszącego 1/6 (jedną szóstą) w prawie użytkowania wieczystego drogi dojazdowej do garażu 1.600 zł.

Obecnie z garażu korzysta uczestnik Z. M.. Przechowuje w nim swój samochód.

W skład wspólności majątkowej Z. i M. M. (2) wchodziło też prawo użytkowania działki ogrodniczej numer (...) w Pracowniczym O. Działkowym im. dr J. w G. przy ul. (...). Na tej działce znajdują się: murowana altana, pompa, ogrodzenie i nasadzenia. Członkiem (...) Związku (...) był tylko Z. M..

W dniu 7 lipca 2007 r. przekazał nieodpłatnie prawa do działki, w tym własność altany, urządzeń i nasadzeń córce A. M.. Było to spełnienie woli M. M. (2). Wnioskodawczyni i uczestnik Z. M. ustalili, że do śmierci Z. M. z działki będzie korzystał uczestnik i on będzie pokrywał opłaty za działkę. Uczestnik M. M. (1) wiedział o przekazaniu działki siostrze, akceptował to, jak i wolę matki. Nie domagał się żadnych rozliczeń z tego tytułu.

Uchwałą z dnia 22 września 2007 r. członkostwo w (...) Związku (...) (dalej: (...)) uzyskała uczestniczka, której przydzielono działkę nr (...) w Pracowniczym O. Działkowym im. dr J. w G. przy ul. (...). Uczestnik Z. M. został skreślony z grona członków (...).

Dowody: zeznania wnioskodawczyni i uczestników – k. 76-77v akt

zeznania świadka E. K. – k.77v-78 akt

wypisy z rejestru gruntów – k. 8-9 akt

informacje i odpisy z ksiąg wieczystych – k. 32-47, 51-51v akt

umowa z dnia 24.01.1996 r. – k. 49-50v akt

decyzja o nadaniu członkostwa w (...) i przydziale działki – k. 52 akt

deklaracja członkowska – k. 53-53v akt

zaświadczenie o nadaniu nr REGON – k. 74 akt

umowa sprzedaży kiosku - k. 75-75v akt

wniosek uczestnika o przepisanie prawa do działki – k. 86 akt

Małżonkowie M. M. (2) i Z. M. posiadali spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w G.. W dniu 7 kwietnia 2014 r. A. M. i M. M. (1) sprzedali ojcu udziały wynoszące po 1/6 w tym prawie (otrzymane po matce) za cenę po 15.167 zł każdy. Cena ta została zapłacona.

Dowód: umowa sprzedaży udziałów w mieszkaniu – k. 12-13v akt

Sąd dał w całości wiarę zeznaniom uczestników i świadka E. K. (2), gdyż wzajemnie się uzupełniały i były zgodne z dokumentami.

W ocenie Sądu uczestnicy po śmierci M. M. (2) dokonali zgodnie częściowego podziału majątku małżeńskiego rodziców wnioskodawczyni w zakresie prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w G. oraz prawa do działki wraz z własnością altany, urządzeń i nasadzeń. Podział w tym zakresie był definitywny. Uczestnik nie może obecnie jednostronnie odstąpić od tego podziału. Uczestnik nie powołał się w tym zakresie na wadę oświadczenia woli, co mogłoby ewentualnie zniweczyć skutki dokonanego podziału. Na dzień wydania postanowienia w sprawie do podziału został zatem tylko garaż wraz z prawem wieczystego użytkowania gruntu pod garażem i udziałem w prawie wieczystego użytkowania drogi dojazdowej i tylko taki majątek został przez Sąd podzielony. Wartość tego majątku Sąd ustalił na podstawie zgodnych oświadczeń stron.

Sąd oddalił wniosek Z. M. o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym małżeńskim (art. 567 § 1 k.p.c.), albowiem nie wykazał on, że zaszły do tego przesłanki w świetle art. 43 § 1 k.r.o. Przepis ten przewiduje dwie przesłanki ustalenia nierównych udziałów, które muszą wystąpić łącznie, a mianowicie ważne powody oraz różny stopień przyczynienia się każdego z małżonków do powstania majątku wspólnego (postanowienie SN z dnia 21 listopada 2002 r., III CKN 1018/00, LEX nr 77054). Jeśli chodzi o ważne powody, to chodzi tutaj przede wszystkim o nieprawidłowe, rażące lub uporczywe nieprzyczynianie się do zwiększania majątku wspólnego, pomimo posiadanych możliwości zdrowotnych i zarobkowych. Z drugiej strony nieprawidłowe postępowanie polegać może na rażącym i odbiegającym od obiektywnych wzorców braku staranności o zachowanie istniejącej już substancji majątku wspólnego. Przyjmuje się jednak w doktrynie, że nie stanowią ważnych powodów okoliczności niezależne od małżonka i przez niego niezawinione, w szczególności związane z nauką, chorobą czy bezrobociem. W myśl ustalonego orzecznictwa Sądu Najwyższego za ważne uznane mogą być takie tylko powody, których doniosłość wynika z zasad współżycia społecznego (postanowienie SN z dnia 28 kwietnia 1972 r., III CRN 626/71, LEX nr 7084). Wskazał także trafnie Sąd Najwyższy, że przy ocenie istnienia ,, ważnych powodów" w rozumieniu art. 43 k.r.o. należy mieć na uwadze całokształt postępowania małżonków w czasie trwania wspólności majątkowej w zakresie wykonywania ciążących na nich obowiązków względem rodziny, którą przez swój związek założyli (postanowienie SN z dnia 5 października 1974 r., III CRN 190/74, LEX nr 7598). Ocena ważnych powodów musi być zatem kompleksowa, ponieważ częściowe tylko negatywne postępowanie może być skutecznie skompensowane inną, pozytywną formą aktywności, kształtującą majątek wspólny.

W ocenie Sądu uczestnik Z. M. nie wykazał żadnej z przesłanek do ustalenia nierównych udziałów. W szczególności nie udowodnił, aby żona rażąco lub uporczywie nie przyczyniała się do zwiększania majątku wspólnego, pomimo posiadanych możliwości zdrowotnych i zarobkowych. Nie wykazał też, żeby żona trwoniła majątek albo też ze swojej winy nie podejmowała zatrudnienia. Ciężar wykazania tych przesłanek spoczywał na uczestniku. Na podstawie zeznań uczestników Sąd ustalił, że M. M. (2) była osobą bardzo pracowitą i zaradną życiową, albowiem w okresie, kiedy był budowany garaż nie tylko pracowała zawodowo na umowę o pracę, ale prowadziła też kwiaciarnię, później handel obwoźny i uprawiała z mężem pomidory na handel. Przyczyniła się więc ponadprzeciętnie do zaspokajania potrzeb rodziny, nadto w większym zakresie opiekowała się dziećmi i prowadziła gospodarstwo rodzinne. W ocenie Sądu można nawet powiedzieć, że przyczyniła się do powstania majątku w większym stopniu niż uczestnik. Brak jest więc jakichkolwiek podstaw do ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym na korzyść uczestnika, tym bardziej, że – w przeciwieństwie do żony - trwonił on majątek na alkohol.

Garaż wraz z prawem wieczystego użytkowania gruntu pod garażem i udziałem w prawie wieczystego użytkowania drogi dojazdowej Sąd przyznał uczestnikowi Z. M., albowiem posiadał on największy udział w tych prawach (4/6, czyli więcej niż połowę), a garaż jest mu potrzebny do przechowywania auta. Wnioskodawczyni ma zapewnione pomieszczenie na własny samochód w ramach umowy najmu garażu (art. 567 § 3 k.p.c., art. 687 i 688 k.p.c. w zw. z art. 623 k.p.c. i art. 212 § 2 k.c.).

Spłaty na rzecz wnioskodawczyni i uczestnika M. M. (1) zasądzono stosownie do ich udziałów w dzielonym majątku – po 1/6 jego wartości, zgodnie z art. 212 § 2 k.c. w zw. z art. 688 k.p.c. i art. 567 § 3 k.p.c., albowiem brak było podstaw prawnych i faktycznych do pomniejszenia spłat.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 520 § 1 k.p.c. Wnioskodawczyni poniosła opłatę od wniosku w kwocie 1500 zł. W interesie wszystkich uczestników leżało przeprowadzenie podziału majątku i działu spadku po M. M. (2), dlatego ostatecznie należało zasądzić zwrot części kosztów postępowania na rzecz wnioskodawczyni od uczestników, aby każdy z nich po równo partycypował w tych kosztach.