Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Grudziądzu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 grudnia 2023 r.

Sąd Rejonowy w Grudziądzu - III Wydział Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący sędzia Tomasz Simiński-Stanny

Protokolant sekretarz sądowy Weronika Góralska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 listopada 2023 r. w G.

sprawy z powództwa W. K. (1)

przeciwko W. K. (2)

o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego lub obniżenie alimentów

orzekł:

I.  oddala w całości powództwo główne o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego;

II.  obniża rentę alimentacyjną powoda W. K. (1), PESEL (...) na rzecz W. K. (2), PESEL (...) z kwoty 2000,-zł (dwa tysiące złotych) miesięcznie ustalonej na podstawie wyroku Sądu Okręgowego w Toruniu z dnia 08.04.2016 r., sygn. akt I C 757/15 do kwoty po 500,-zł (pięćset złotych) miesięcznie, płatną do dnia 15-go każdego miesiąca z góry, z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności poszczególnych kwot, poczynając od dnia 09.03.2022 r.;

III.  zasądza od pozwanej W. K. (2) na rzecz powoda W. K. (1) kwotę 1000,-zł (jeden tysiąc złotych) tytułem zwrotu części kosztów procesu, zaś w pozostałym zakresie nie obciąża pozwanej obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz powoda;

IV.  nieuiszczonymi kosztami sądowymi obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt III RC 121/22

UZASADNIENIE

Powód W. K. (1), reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, w dniu 9 marca 2023 r. wystąpił do Sądu Rejonowego w Grudziądzu z pozwem przeciwko W. K. (2) o uchylenie obowiązku alimentacyjnego ustalonego w wyroku Sądu Okręgowego w Toruniu z dnia 8 kwietnia 2016 r. w sprawie o sygn. akt VIII C 757/15. Pismem z dnia 15 grudnia 2022 r. powód wniósł roszczenie ewentualne o obniżenie renty alimentacyjnej do kwoty 500 zł miesięcznie. /k. 3-4v, 88-89/

W uzasadnieniu wskazał, że od daty zasądzenia alimentów w kwocie 2000 zł miesięcznie nastąpiła zmiana stosunków majątkowych, uzasadniających uchylenie tegoż zobowiązania. Podał, że jego sytuacja jest bardzo trudna, ponieważ ze względu na stan zdrowia, nie jest w stanie wykonywać pracy w gospodarstwie rolnym oraz wyjeżdżać do pracy w Anglii, jak to miało miejsce w przeszłości. Obecnie przebywa na zasiłku chorobowym w wysokości 298 zł, poza tym nie pracuje, jest zarejestrowany w KRUS. Wskazał, że utrzymywał się ze zgormadzonych oszczędności, które już mu się skończyły, w związku z czym posiada zaległość alimentacyjną.

Pozwana W. K. (2) nie złożyła odpowiedzi na pozew.

Na rozprawie w dniu 22 listopada 2022 r. wniosła o oddalenie powództwa w całości. Argumentowała, że powód podaje nieprawdę i dalej wykonuje prace zarobkową w L.. Pozwana, zaś utrzymuje się z renty zdrowotnej w wysokości 1200 zł miesięcznie oraz dzierżawy gospodarstwa rolnego w wysokości 200 zł rocznie. Podniosła, że choruje na nowotwór złośliwy trzonu macicy, co uniemożliwia jej wykonywanie pracy zarobkowej. /k. 60v-61/

Postanowieniem z dnia 28 marca 2022 r. Sąd Rejonowy w Grudziądzu zwolnił powoda od kosztów sądowych postępowania w I instancji. /k. 25/

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wyrokiem z dnia 8 kwietnia 2016 r. Sąd Okręgowy w Toruniu rozwiązał związek małżeński W. K. (2) i W. K. (1) przez rozwód z wyłącznej winy powoda. Jednocześnie Sąd Okręgowy w Toruniu zasądził od W. K. (1) na rzecz W. K. (2) alimenty w kwocie po 2000 zł miesięcznie, płatne do 15. dnia każdego miesiąca począwszy od uprawomocnienia się wyroku.

Wyrok stał się prawomocny w dniu 2 grudnia 2016 r.

W chwili ustalania obowiązku alimentacyjnego pozwana W. K. (2) miała 47 lat. Nie posiadała żadnego zawodu i nie wykonywała pracy zarobkowej. Mieszkała w domu należącym do powoda, natomiast w jej domu mieszkała córka z partnerem i dzieckiem. Pozostawała pod opieką Centrum Onkologii w B. z związku z chorobą nowotworową. Regularnie jeździła na badania, zabiegi i ćwiczenia. Posiadała orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Korzystała z zasiłków celowych przyznanych przez (...) w C. w wysokości od 70 zł do 450 zł. W utrzymaniu pomagała jej córka. Pozwanej nie było stać na wykupienie niezbędnych leków, nie stosowała diety jaką jej zalecono, kupowała najtańsze artykuły spożywcze „na zeszyt”. Była właścicielką gospodarstwa rolnego o łącznej pow. 7,9964 ha, które otrzymała w spadku. Gospodarstwo to było zaniedbane i pracowała na nim inna osoba. Pozwana wydzierżawiła ziemię za 200 zł rocznie. Zawarła tę umowę w celu ubezpieczenia emerytalno-rentowego i podjęła starania o uzyskanie świadczenia rentowego.

Powód W. K. (1) miał 50 lat i posiadał wykształcenie w zawodzie mechanika samochodowego. Był właścicielem gospodarstwa rolnego o powierzchni 5,32 ha. Zajmował się pracą w gospodarstwie, kiedy przebywał w Polsce. Generalnie mieszkał jednak w L. i tam było jego centrum życiowe. Posiadał samochód osobowy marki P.. Powód był zatrudniony w firmie (...) w L. na stanowisku mechanika. Za okres od 5 kwietnia 2014 r. do 5 kwietnia 2015 r. jego dochód wynosił 36 318,19 (...). Z czego odliczono mu podatek w kwocie (...).

/Fakty bezsporne, a nadto dowód: - wyrok Sądu Okręgowego w Toruniu z uzasadnieniem k. 179-179v, 187-205 akt I C 757/15, - wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku k. 246 akt I C 757/15./

Obecnie powód W. K. (1) ma 58 lat. Nie wykonuje zawodu mechanika samochodowego. Nie wyjeżdża w celach zarobkowych za granicę. Mieszka z córką w gospodarstwie rolnym w D.. Zrezygnował z pracy w Anglii ze względów zdrowotnych. Zajmował się tam naprawą autobusów w zajezdni. Obecnie nie jest w stanie wykonywać tak ciężkiej pracy fizycznej. Nie może dźwigać przedmiotów cięższych niż 2 kg.

W. K. (1) nadal jest właścicielem gospodarstwa rolnego o powierzchni 5,32 ha, w tym użytków rolnych 5,32 ha fizycznych. Łączna powierzchnia ha przeliczeniowych w gospodarstwie wynosi 2.9438 ha. Łączny obszar gospodarstwa z lasami i gruntami z nieruchomości wynosi 6,01 ha fizycznych. Przecięty dochód z pracy w gospodarstwie rolnym z 1 ha przeliczeniowego w 2022 r. wynosił 5549 zł (wg Obwieszczenia Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 21.09.2023r. w sprawie wysokości przeciętnego dochodu z pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych z 1 ha przeliczeniowego w 2022 r.). Powód w 2021 r. posiadał zaległość podatkową w gminie.

Powód w dniu 23 listopada 2021 r. w Szpitalu (...) w C. przeszedł zabieg operacyjny uwolnienia przykurczu D. I. i V promienia ręki prawej. Zalecono mu ćwiczenia specjalne i terapię manualną blizny. Otrzymał skierowanie na zabiegi fizjoterapeutyczne - 8 serii. Za okres od 23 listopada 2023 r. do 23 grudnia 2023 r. otrzymał zasiłek choroby w wysokości 298 zł.

Powód odczuwa bóle kręgosłupa oraz drętwienie ramienia i dłoni. Pozostaje pod opieką lekarza neurologa. Wymaga operacji kręgosłupa, na którą będzie czekać co najmniej 6 miesięcy. W listopadzie 2022 r. zdiagnozowano u powoda w odcinku lędźwiowo-krzyżowym pogłębioną lordozę, lewostronną skoliozę kręgosłupa, zwężenie tarcz m-kręgowych i spondyloz. Ponadto stwierdzono u niego boczne skrzywienie kręgosłupa w odcinku szyjno-piersiowym, wielopoziomowe zwężenie tarcz m-kręgowych w odcinku szyjnym i zaawansowaną spondyloartrozę w odcinku szyjnym. Przepisano mu leki: (...) Iniekcje domięśniowe po 5 amp. płatne 100% oraz D. 75 mg/3 ml 5 amp. płatne 50%, które przyjmował w okresie od 18 listopada 2022 r. do 22 listopada 2022 r.

W okresie od 18 listopada 2022 r. do 31 grudnia 2022 r. przyznano mu zasiłek chorobowy z tytułu czasowej niezdolności do pracy w łącznej wysokości 880 zł.

W dniu 11 lipca 2023 r. lekarz rzeczoznawca uznał, że powód nadal jest czasowo niezdolny do pracy do 22 maja 2024 r. W dniu 18 sierpnia 2023 r. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego przyznał powodowi zasiłek chorobowy z tytułu czasowej niezdolności do pracy za okres od dnia 28 maja 2023 r. do 21 maja 2024 r. w łącznej kwocie 7200 zł, tj. 600 zł miesięcznie. Skierowano go na rehabilitację w zakładzie rehabilitacji leczniczej przez okres 21 dni.

Powód obecnie przebywa na zwolnieniu lekarskim. Poślizgnął się na schodach i upadł, w wyniku czego złamał 7 żeber i uszkodził nadgarstek. W związku z tym odwołał rehabilitację kręgosłupa, którą miał zaplanowaną na styczeń 2024 r. oraz rehabilitację w zakładzie rehabilitacji leczniczej.

Powód obecnie utrzymuje się z zasiłku chorobowego i dochodów z gospodarstwa. Pobiera dopłaty bezpośrednie do gruntów rolnych. Nie ma żywego inwentarza. Zajmuje się uprawą zboża, kukurydzy, soi i ziemniaków. W 2022 r. uzyskał 10 000 zł dochodu za sprzedaż kukurydzy i 8000 zł za sprzedaż soi. Na powierzchni 0,1 ha uprawiał ziemniaki. Część ziemniaków sprzedał, zaś część przeznaczył na własne potrzeby. W 2023 r. powód sprzedał kukurydzę za kwotę 8000 zł. W pracach na roli pomaga mu bart i jego syn. Brat pomaga mu również finansowo.

Na średnie miesięczne koszty utrzymania powoda składają się następujące wydatki: składka KRUS - 143 zł, opłaty za energię elektryczną - 250 zł, wywóz nieczystości - 110 zł, rachunki za Internet i telefon - 244 zł, zakup opału na zimę (węgla) - 500 zł.

Powód posiada zaległość alimentacyjną w wysokości 20 000 zł.

/Dowód: - przekaz pocztowy zasiłku k. 11 akt, - informacja KRUS k. 12 akt, - kopia tytułu wykonawczego k. 13-14, - zapłata zaległości k. 15, 18 akt, zaświadczenie o wielkości gospodarstwa k. 16 akt, - faktura VAT k. 17 akt, - dokumentacja medyczna powoda k. 19-23, 90-92, 170-174 akt, - decyzja Prezesa KRUS k. 106, 175 akt, - wzajemne wykonanie nakazu alimentacyjnego k. 166-166v akt, - wyjaśnienia i przesłuchanie powoda W. K. (1) k. 60-60v, 180-180v akt./

Pozwana W. K. (2) ma 55 lat. W sierpniu 2018 r. wyprowadziła się z domu powoda, ponieważ otrzymała nakaz eksmisji. Obecnie mieszka w B. w domu, który stanowi jej własność. Prowadzi jednoosobowe gospodarstwo domowe. Otrzymuje rentę w wysokości 1500 zł miesięcznie. Jest właścicielką gospodarstwa rolnego o łącznej pow. 7,9964 ha, które otrzymała w spadku. W skład gospodarstwa wchodzą grunty rolne IV-VI klasy, łąki i pastwiska III-IV klasy, jezioro oraz budynek mieszkalny. Grunty orne mają powierzchnię 1.8862 ha, zaś trwałe użytki zielone 3.9671 ha. Pozwana nadal dzierżawi całe gospodarstwo za kwotę 200 zł rocznie.

Wysokość dzierżawy rażąco odbiega od faktycznie ustalanych i wypłacanych czynszów dzierżawnych w województwie (...). Na K. i P. średni czynsz dzierżawy wynosi 1780 zł za 1 ha. Niewiele więcej trzeba zapłacić za dzierżawę jednego hektara gruntów klasy (...) i IV, zaś za dzierżawę gruntów klasy V i VI żąda się około 1200 zł za 1 ha.

Pozwana płaci podatek od budynków mieszkalnych w wysokości 35 zł rocznie. Nie figuruje w krajowym systemie ewidencji producentów.

Pozwana nadal pozostaje pod opieką poradni onkologicznej z związku z chorobą nowotworową, która jest w remisji. Posiada orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym do sierpnia 2024 r.

Pozwana opłaca rachunki za energię elektryczną w wysokości ok. 230 zł miesięcznie. Musi zakupić do domu opał na zimę - 4 tony węgla. Jeśli nie zakupi węgla dogrzewa się prądem. Ponadto ponosi koszt dojazdów do Centrum Onkologii w B.. Jeździ tam dwa razy w roku na kontrolę. Opłaca ubezpieczenie samochodu. W skład jej pozostałych kosztów utrzymania wchodzą wydatki na wyżywienie, ubrania, leki, rachunki za telefon i internet, artykuły higieniczne i kosmetyczne, zakup butli gazowej i fryzjera.

Pozwana nie zawarła kolejnego związku małżeńskiego.

/Dowód: wypis z treści orzeczenia lekarza rzeczoznawcy KRUS k. 68 akt, - decyzja Prezesa KRUS k. 69 akt, - dokumentacja medyczna pozwanej k. 70-71v, - zaświadczenie o zameldowaniu k. 73 akt, - faktura VAT k. 75 akt, - decyzja o wymeldowaniu k. 82 akt, - decyzja (...) w C. k. 83-84 akt, - decyzja Wójta Gminy G. k. 102-103 akt, - informacja Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa k. 104 akt, opinia biegłego z dziedziny rolnictwa i łowiectwa k. 119-136 akt, - wyjaśnienia i przesłuchanie pozwanej W. K. (2) k. 60v-61, 180v-181 akt./

W okresie od 26 stycznia 2022 r. do dnia 26 stycznia 2023 r. Powiatowy Urząd Pracy w G. dysponował 10 ofertami pracy w zakładach pracy chronionej za wynagrodzeniem w wysokości 3010 zł do 3500 zł miesięcznie brutto.

/Dowód: - pismo PUP w G. k. 100 akt./

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumenty przedłożone przez strony oraz instytucje do których Sąd wystąpił, opinię biegłego sądowego z zakresu rolnictwa, przesłuchanie stron oraz bezsporne twierdzenia stron. Wiarygodność dokumentów nie była w toku postępowania kwestionowana.

Sąd uznał za wiarygodną opinię biegłego sądowego z zakresu rolnictwa. Opinia ta jest jasna i pełna, a konkluzje w niej zawarte są logiczne w stosunku do zebranych faktów. Ponadto opinia zasadniczo nie była kwestionowana przez strony.

W odniesieniu do przesłuchania stron - powoda W. K. (1) i pozwanej W. K. (2) są uznał je za wiarygodne w zakresie w jakim znalazło to odzwierciedlenie w ustalonym stanie faktycznym. Sąd nie dał wiary zeznaniom pozwanej w zakresie rzekomej niemożności dzierżawy należących do niej gruntów rolnych za cenę rynkową, jako całkowicie niewiarygodnych, niezgodnych z zasadami logiki i doświadczenia życiowego. Każda dorosła, kierująca się rachunkiem ekonomicznym osoba, pozostająca w trudnej sytuacji materialnej dążyłaby do osiągania dochodów ze swego majątku. Pozwana nie przedstawiła żadnych przekonujących argumentów, które uzasadniałyby dzierżawienie gruntów tylko za 200 zł rocznie.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Podstawą prawną alimentów zasądzonych w dniu 8 kwietnia 2016 r. przez Sąd Okręgowy w Toruniu w sprawie sygn. I C 757/15 był art. 60 § 2 k.r.o. Zgodnie z nim, jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.

Istotne pogorszenie sytuacji materialnej to wynikająca bezpośrednio z rozwodu negatywna zmiana, polegająca na zmniejszeniu środków, którymi dysponuje małżonek niewinny, lub na zwiększeniu jego usprawiedliwionych potrzeb, przy czym pogorszenie sytuacji nie musi być tak znaczne, aby pociągało za sobą niedostatek małżonka niewinnego, powinno jednak być wyraźnie odczuwalne, znaczące, inaczej byłoby „nieistotne”. Pojęcie sytuacji materialnej ujmowane jest jako stosunek ilości środków potrzebnych do zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego do tej ilości środków, jakimi małżonek niewinny, przy pełnym wykorzystaniu swych możliwości zarobkowych i majątkowych, rzeczywiście rozporządza. (J. Sasiak [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz aktualizowany, red. M. Fras, M. Habdas, LEX/el. 2023, art. 60, Nb 27-28).

Świadczenia alimentacyjne pomiędzy rozwiedzionymi małżonkami stanowią kontynuację powstałego przez zawarcie małżeństwa obowiązku wzajemnej pomocy, w zakresie utrzymania, istnieją więc pomimo orzeczenia rozwodu lub separacji, które nie stwarzają nowego obowiązku alimentacyjnego, lecz powodują zmodyfikowanie obowiązku istniejącego w czasie trwania małżeństwa (tak uchwała 7 sędziów SN z 2 lipca 1955 r., I CO 27/55, OSN 1956, Nr 2, poz. 33, PiP 1956, Nr 4, s.787; podobnie wyrok SN z 12 września 2001 r., V CKN 445/00, LEX nr 52490). W razie orzeczenia separacji lub rozwodu, obowiązek alimentacyjny małżonka niewinnego lub współwinnego rozkładu pożycia jest powiązany z przesłanką niedostatku drugiego małżonka. Natomiast obowiązek alimentacyjny małżonka wyłącznie winnego pojawia się nawet mimo braku niedostatku, jeżeli wskutek separacji lub rozwodu istotnie pogorszyła się sytuacja materialna małżonka niewinnego.

W doktrynie wskazuje się, że zgodnie z przepisem art. 60 § 3 k.r.o. czas trwania tego obowiązku w odniesieniu do małżonka uznanego za winnego rozkładu pożycia nie jest z góry ograniczony żadnym terminem. Wobec tego należy przyjąć, że pewne formy ochrony roszczeń majątkowych wobec współmałżonka mogą nie tylko trwać nadal mimo rozwodu, ale i mieć charakter z założenia dożywotni. Obowiązek alimentacyjny względem rozwiedzionego małżonka ograniczony jest ponadto, z istoty rzeczy, czasem trwania przesłanek. Wreszcie wygaśnięcie obu postaci omawianego obowiązku następuje zawsze w przypadku zawarcia nowego małżeństwa przez uprawnionego do alimentów.

W orzecznictwie wskazuje się, że małżonek zobowiązany może wnosić o zmniejszenie wysokości alimentów lub ich zniesienie w trybie art. 138 k.r.o. (tak: wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 25 października 2012 r., sygn. SK 27/12, opubl. OTK-A 2012, Nr 9, poz. 109, Dz. U. z 2012 r. poz. 1218).

Zgodnie z treścią art. 138 k.r.o., w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego.

Zmiana stosunków może prowadzić do uchylenia obowiązku alimentacyjnego, przy czym w przypadku obowiązku alimentacyjnego byłych małżonków, gdzie zobowiązany do alimentacji został uznany wyłącznie winnym rozkładu pożycia, rozstrzygnięcie takie możliwe jest wyłącznie wówczas, gdy zobowiązany utraci całkowicie lub w bardzo istotnym stopniu możliwości zarobkowe, bądź uprawniony do alimentacji, na skutek zmiany okoliczności, nie jest już w sytuacji istotnie gorszej niż ta, w której znajdowałby się gdyby związek małżeński był kontynuowany.

Dla oceny zasadności roszczenia powoda należało zatem ustalić, czy w okresie będącym przedmiotem zainteresowania w sprawie niniejszej, tj. od daty orzekania w sprawie o rozwód o sygn. akt I C 757/15 nastąpiła taka zmiana stosunków, która pozwalałaby na uwzględnienie powództwa. Sąd również winien ustalić hipotetycznie, jak wyglądałaby sytuacja pozwanej, gdyby małżonkowie żyli w zgodnym związku.

Sąd ocenił sytuację materialną, rodzinną i zdrowotną stron, dochodząc do wniosku, iż nie uległa ona takim zmianom, które dawałyby podstawę do uchylenia obowiązku alimentacyjnego na rzecz pozwanej w oparciu o art. 138 k.r.o. Natomiast zasadnym było istotne obniżenie obowiązku alimentacyjnego z kwoty 2000 zł miesięcznie do kwoty 500 zł miesięcznie.

Zdaniem Sądu, w istotny sposób zmieniła się sytuacja powoda, a zwłaszcza nastąpiło pogorszenie się jego sytuacji materialnej w stopniu i w znaczeniu, wskazującym na konieczność zmniejszenia jego obowiązku alimentacyjnego wobec byłej żony. Nie budzi wątpliwości w świetle ustaleń faktycznych poczynionych w niniejszej sprawie, iż powód nie wykonuje pracy zarobkowej w Wielkiej Brytanii. Powód zrezygnował z dalszej pracy jako mechanik samochodowy z powodu problemów zdrowotnych. Z przedstawionej przez niego dokumentacji medycznej wynika, że posiada czasową niezdolności do pracy orzeczoną do maja 2024 r. Powód od kliku lat boryka się ze schorzeniami kręgosłupa, które uniemożliwiają mu wykonywanie ciężkiej pracy fizycznej, jaką z pewnością jest naprawa autobusów i samochodów. Powód nie może dźwigać ciężkich przedmiotów. Musi się poddać operacji kręgosłupa, na którą będzie oczekiwał około 6 miesięcy.

Powód obecnie utrzymuje się prowadzonego przez siebie gospodarstwa rolnego oraz zasiłku chorobowego w wysokości 600 zł miesięcznie. Jak wynika ze zgromadzonego materiału powód pracuje we własnym gospodarstwie rolnym, gdzie uprawia zboża, kukurydzę, ziemniaki i soję. Pobiera także dopłaty bezpośrednie do gruntów rolnych. Łączna powierzchnia ha przeliczeniowych w jego gospodarstwie wynosi 2,9438 ha, zaś przecięty dochód z pracy w gospodarstwie rolnym z 1 ha przeliczeniowego w 2022 r. wynosił 5549 zł (wg Obwieszczenia Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 21.09.2023r. w sprawie wysokości przeciętnego dochodu z pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych z 1 ha przeliczeniowego w 2022 r.). W zeszłym roku powód uzyskał 10 000 zł dochodu za sprzedaż kukurydzy i 8000 zł za sprzedaż soi. Na powierzchni 0,1 ha uprawiał ziemniaki, które częściowo przeznaczał na własne potrzeby, a częściowo sprzedał. W tym roku zaś powód sprzedał kukurydzę za kwotę 8000 zł.

Powód nie wskazał jakie dokładnie kwoty uzyskuje z prowadzonego gospodarstwa rolnego. Nie wskazał ile uzyskał ze sprzedaży zbóż i ziemniaków, ani ile wnoszą dopłaty bezpośrednie. Wobec tego Sąd, biorąc pod uwagę przedstawiane wyżej okoliczności, a także zasady doświadczenia życiowego, uznał, że przy dołożeniu odpowiedniej staranności powód powinien dysponować miesięcznym dochodem w wysokości 3000 zł - 3500 zł netto miesięcznie.

Pamiętać przy tym należy, że obowiązek alimentacyjny powoda wynika z uznania go za wyłącznie winnego rozpadu małżeństwa stron. W art. 60 § 2 k.r.o. ustawodawca uregulował tzw. rozszerzony obowiązek alimentacyjny małżonka ponoszącego wyłączną winę za rozkład pożycia, który nie zależy od tego, czy małżonek niewinny cierpi niedostatek, wystarczające jest pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego wskutek orzeczenia rozwodu. Ocena, czy nastąpiło takie pogorszenie, zależy od porównania sytuacji, w jakiej niewinny małżonek znalazł się wskutek orzeczenia rozwodu, z sytuacją, w jakiej znajdowałby się, gdyby rozwodu nie orzeczono i gdyby pożycie małżonków funkcjonowało prawidłowo (por. wyrok SN z dnia 7 maja 1998 r., III CKN 186/98, Lex nr 838004).

Odnosząc się do sytuacji pozwanej W. K. (2) należy zauważyć, iż w tym zakresie zaszły zmiany, które wpłynęły na poprawę jej sytuacji majątkowej. Przede wszystkim pozwana obecnie posiada stały i pewny dochód w postaci renty w wysokości 1500 zł miesięcznie. W chwili ustalania obowiązku alimentacyjnego pozwana nie posiadała w zasadzie żadnego stałego dochodu, oprócz deklarowanych 200 zł rocznie tytułem dzierżawy. Otrzymywała jedynie zasiłki celowe z (...) w C. oraz miała wsparcie finansowe córki. Ponadto była w trakcie leczenia onkologicznego, a rokowania co do prowadzonej terapii niepewne. Niewątpliwie zatem jej sytuacja majątkowa uległa istotnej poprawie, tym bardziej, że obecnie choroba onkologiczna pozostaje zaleczona (w remisji).

Ponadto w ocenie sądu pozwana nie wykorzystuje w pełni swych możliwości zarobkowych. Sąd nie kwestionuje konieczności wydzierżawienia przez pozwaną gospodarstwa rolnego, gdyż bez wątpienia nie jest ona w stanie sama uprawiać roli. Jednak pozwana nie wykazała zasadności dzierżawienia gruntów za jedyne 200 zł rocznie. Wysokość dzierżawy rażąco odbiega od faktycznie ustalanych i wypłacanych czynszów dzierżawnych w województwie (...). Jak już wspomniano, średnio w województwie (...) czynsz dzierżawy wynosi 1780 zł za 1 ha. Niewiele więcej trzeba zapłacić za dzierżawę jednego hektara gruntów klasy (...) i IV, zaś za dzierżawę gruntów klasy V i VI żąda się około 1200 zł za 1 ha. Przypomnieć należy, że w skład gospodarstwa pozwanej wchodzą grunty rolne IV-VI klasy, łąki i pastwiska III-IV klasy, jezioro oraz budynek mieszkalny. Grunty orne mają powierzchnię 1.8862 ha, zaś trwałe użytki zielone 3.9671 ha. Biorąc pod uwagę rynkowe stawki pozwana powinna uzyskiwać roczny dochód z dzierżawy w przedziale od 7000 zł do 10 000 zł, co powinno dawać jej dodatkowy miesięczny dochód w wysokości od 580 zł do 830 zł. Podkreślić należy, że małżonek domagający się alimentów powinien w pełni wykorzystać wszystkie możliwości w celu uzyskania dochodów niezbędnych do zaspokojenia usprawiedliwionych własnych potrzeb (wyrok SA w Białymstoku z 26.06.2014 r., I ACa 177/14, L., wyrok SA w Poznaniu z 10.02.2004 r., I ACa 1422/03 L.).

Sąd miał na uwadze, że pozwana nadal cierpi na schorzenie w postaci nowotworu złośliwego trzonu macicy. Wprawdzie jej choroba jest w stanie remisji, jednak pozwana nadal pozostaje pod opieką Centrum Onkologii w B. i dwa razy w roku musi udać się na kontrole. W toku postępowania ustalono, iż posiadane schorzenia w znacznym stopniu ograniczają możliwości wykonywania pracy przez pozwaną. Posiada ona orzeczenie o czasowej całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym.

Jak ustalono w toku postępowania pozwana obecnie nie mieszka w domu powoda, gdyż w 2018 roku otrzymała nakaz eksmisji. Obecnie mieszka w domu w B., który odziedziczyła. Prowadzi jednoosobowe gospodarstwo domowe. Swój dochód przeznacza na utrzymanie miejsca zamieszkania oraz na zaspokojenie takich potrzeb jak wyżywienie, odzież, leki, środki kosmetyczne i higieniczne, opłaty za media. Wskazane jednak przez nią koszty utrzymania są w ocenie Sądu zważone. Zauważyć przy tym należy, że pozwana w zasadzie nie przedstawiła dokumentów wykazują jej miesięczne wydatki. Zdaniem sądu nieuzasadnione jest wydatkowanie po 400 zł miesięcznie na artykuły higieniczne i chemię gospodarczą. Wątpliwości sądu budzi także kwota 400 zł miesięcznie przeznaczana na zakup paliwa do samochodu, wszak pozwana nie pracuje i nie musi na co dzień nigdzie dojeżdżać. Nieuzasadnione jest również wydatkowanie po 300 zł miesięcznie na zakup ubrań dla dorosłej osoby. W tej sytuacji należy wskazać, że pozwana może poczynić oszczędności we własnych wydatkach. Nie wydaje się także uzasadnione zużywanie opału w jednoosobowym małym gospodarstwie domowym w ilości aż 4 ton za sezon grzewczy.

Mając powyższe na uwadze sąd uznał, iż powód powinien nadal płacić alimenty na rzecz pozwanej, aczkolwiek w niższej niż dotychczas wysokości. Sąd nie ma wątpliwości, że poziom życia powoda nadal jest nieco wyższy niż pozwanej. Również jego dolegliwości zdrowotne nie generują znacznych kosztów, choć niewątpliwie uniemożliwiają mu dalsze wykonywanie ciężkiej pracy fizycznej.

W tym stanie rzeczy powództwo o całkowite uchylenie alimentów, jako nie mające uzasadnionych podstaw, podlegało oddaleniu, o czym orzeczono w punkcie I wyroku.

W punkcie II wyroku sąd obniżył wysokość alimentów na rzecz pozwanej z kwoty 2000 zł do kwoty 500 zł miesięcznie. W ocenie sądu, przy dołożeniu odpowiedniej staranności, pozwana powinna uzyskiwać miesięczny dochody w wysokości 2000-2200 zł miesięcznie. W ocenie sądu świadczenie alimentacyjne w kwocie 500 zł miesięcznie jest adekwatne do wysokości usprawiedliwionych potrzeb uprawnionej i odpowiada obecnym możliwościom majątkowym i zarobkowym zobowiązanego. W ten sposób wszystkie uzyskiwane świadczenia w postaci renty, właściwego (rynkowego) czynszu dzierżawnego oraz alimentów będą stanowiły u pozwanej przeciętny miesięczny budżet na poziomie 2500-2800 zł. W przypadku powoda po potrąceniu alimentów pozostanie mu z tytułu dochodu z gospodarstwa i renty pozostanie mu zaś kwota ok. 2500-3000 zł miesięcznie.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 102 k.p.c. Zgodnie z tym przepisem w wypadkach szczególnie uzasadnionych Sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Z uwagi na charakter sprawy, sytuację materialną pozwanej oraz fakt, że pozwana była ustawowo zwolniona od kosztów sądowych, sąd obciążył ją kosztami procesu jedynie w części, tj. w kwocie 1000 zł (punkt III. wyroku).

O nieuiszczonych kosztach sądowych Sąd orzekł na podstawie art. 113 ust. 4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, obciążając nimi Skarb Państwa (punkt IV wyroku).