Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Grudziądzu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 października 2015 roku

Sąd Rejonowy w Grudziądzu IV Wydział Pracy

w składzie:

Przewodniczący:	SSR Lucyna Gurbin
Ławnicy:	Zbigniew Lewandowski, Alicja Motylewska
Protokolant:	stażysta Żaneta Szlachcikowska

po rozpoznaniu w dniu 15 października 2015 roku

sprawy z powództwa K. B.

przeciwko Przedszkolu Gminnemu (...) w U.

o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne

O R Z E K A:

I.  przywraca powódkę K. B. do pracy w pozwanym Przedszkolu Gminnym (...) w U. na poprzednich warunkach pracy i płacy;

II.  zasądza od pozwanego Przedszkola Gminnego (...) w U. na rzecz powódki K. B. kwotę 3.287,23 zł (trzy tysiące dwieście osiemdziesiąt siedem złotych 23/100) brutto tytułem wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy pod warunkiem podjęcia pracy;

III.  zasądza od pozwanego Przedszkola Gminnego (...) w U. na rzecz powódki K. B. kwotę 60,00 zł (sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

IV.  nakazuje pobrać od pozwanego Przedszkola Gminnego (...) w U. kwotę 2.093 zł (dwa tysiące dziewięćdziesiąt trzy złotych) tytułem zwrotu kosztów sądowych, od uiszczenia których powódka była zwolniona.

UZASADNIENIE

Powódka K. B. wniosła pozew przeciwko Przedszkolu Gminnemu Krasnoludek w U. o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne. W uzasadnieniu wskazała, że zatrudniona była u pozwanego na podstawie umowy o pracę zawartej w dniu 1 września 1988r, jako nauczyciel mianowany. Przebywała na zwolnieniu lekarskim od 18 maja 2015 do 11 czerwca 2015r. Pismem z dnia 22 maja 2015r doręczonym w dniu 27 maja 2015r pozwany wypowiedział powódce umowę o pracę w trybie art. 20 ust. 1 pkt 2 Karta Nauczyciela. Decyzję uzasadnił brakiem możliwości organizacyjnych zatrudnienia, w związku z reorganizacją powodującą zmniejszenie liczby godzin i likwidację etatu zajmowanego przez powódkę. Jako kryteria kwalifikujące do rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem powołano: brak bezwzględnej ochrony, częstą niedyspozycyjność w pracy, brak realizacji zadań dodatkowych na rzecz przedszkola oraz sytuację rodzinną i ekonomiczną. Pismem z dnia 30 kwietnia 2015r (...) poinformowała dyrektora pozwanego o fakcie dokonania wyboru w wyborach uzupełniających władz K. (...) w Międzyszkolnym K. (...) Solidarność – Oświata w Gminie U. na III kadencję (2012-2017), w wyniku których powódka została wybrana na sekretarza Międzyszkolnego K.. Pismem w tej dacie wskazano powódkę jako osobę podlegającą szczególnej ochronie prawnej. Pismem z dnia 20 maja 2015r Komisja (...) w odpowiedzi na pismo dyrektora pozwanego z dnia 13 maja 2015r nie wyraziła zgody na rozwiązanie za wypowiedzeniem stosunku pracy powódki i zwróciła uwagę na to, iż podważanie działań Komisji Międzyzakładowej w zakresie wskazań osób, których stosunek pracy podlega szczególnej ochronie prawnej jest działaniem sprzecznym z prawem. Powódka wskazywała, że jej stosunek pracy jest objęty szczególną ochroną na podstawie art. 32 i art. 34 ² ustawy z dnia 23 maja 1991r o związkach zawodowych. Pozwany bez zgody zarządu zakładowej organizacji związkowej nie mógł wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku pracy z imiennie wskazanym uchwałą zarządu jego członkiem lub innym pracownikiem będącym członkiem danej organizacji związkowej. Powódka wskazała, że w czasie kiedy otrzymała wypowiedzenie umowy o pracę pozostawała na zwolnieniu lekarskim i złożyła wniosek o udzielenie urlopu dla poratowania zdrowia. Zdaniem powódki okoliczności podniesione w wypowiedzeniu umowy o pracę nie podlegają prawdzie. W tym samym czasie, gdy powódce wypowiedziano umowę o pracę, pozwany zatrudnia nauczycieli prowadzących zajęcia dodatkowe np. taneczne, arteterapię. Do prowadzenia tych zajęć kwalifikacje posiada każdy z nauczycieli wychowania przedszkolnego i nie ma potrzeby zatrudniania dodatkowych osób. Dodatkowo podnosiła, iż pozwany nigdy nie poinformował powódki o konieczności wprowadzenia zmian organizacyjnych w kwestii zatrudnienia. Wprowadzenie takich zmian w trakcie trwania roku szkolnego oraz zobowiązaniami pozwanego wobec osób trzecich, z którymi zostały zawarte umowy na świadczenie usług przedszkolnych na czas określony, jest bardzo wątpliwe i czyni przedszkole mniej konkurencyjnym w stosunku do niedalekiej placówki niepublicznej. W ocenie powódki faktyczną przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę jest negatywny stosunek dyrektora do jej osoby. Wynika to z faktu pokrewieństwa pomiędzy powódką a poprzednim dyrektorem pozwanego. Pozwany nie wyjaśnił szczegółowo, jakie przyjął kryterium wyboru pracownika wybranego do zwolnienia z pracy w trybie art. 20 ust. 1 pkt 2 Karta Nauczyciela. Kryterium wyboru nauczyciela do zwolnienia z pracy podlega kontroli sądowej. Według pozwanego nie bardzo było wiadomo co kryje się pod podjęciem „niedyspozycyjność w pracy” czy też w oparciu o jakie źródła wiedzy ustalono sytuację rodzinną i ekonomiczną powódki.

Pozwany w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości. W uzasadnieniu wskazał, że wypowiedzenie powódce umowy o pracę było zgodne z prawem. Pozwany stwierdził, że 30 stycznia 2015r powódka nie była nawet członkiem (...) i nie była objęta ochroną związkową. W dniu 29 kwietnia 2015r na posiedzeniu Rady Pedagogicznej Przedszkola dyrektor poinformowała nauczycieli, w tym obecną powódkę, o projekcie Arkusza Organizacji Pracy Przedszkola na rok szkolny 2015/2016, jednocześnie informując o konieczności wyselekcjonowania nauczyciela do rozwiązania stosunku pracy z przyczyn organizacyjnych placówki. Pozwana poinformowała, że uwzględniając kryteria wyboru nauczyciela do zwolnienia, nie przewiduje się etatu dla powódki. Tym samym już 29 kwietnia 2015r powódka została uprzedzona o planowanym rozwiązaniu umowy o pracę. Rada Pedagogiczna wyraziła pozytywną opinię co do projektu Arkusza Organizacji Pracy Przedszkola. Według pozwanego dopiero po informacji o tym, że pozwany rozwiąże z powódką umowę o pracę, wstąpiła do związku zawodowego oraz ubiegała się o funkcję związkową. W ocenie pozwanej, działanie powódki stanowi nadużycie prawa sprzeczne z jego istotą i społeczno – gospodarczym przeznaczeniem oraz zasadami współżycia społecznego, przez co nie podlega ochronie (art. 8 k.p.). Tym samym powódka wykorzystuje rzekomą ochronę w innym celu niż została ustanowiona. Powody rozwiązania umowy o pracę z powódką wynikają wyłącznie z konieczności zmiany organizacyjnej pracy. W tym zakresie pozwany wskazał na orzecznictwo SN. Według pozwanego związek zawodowy, z premedytacją udzielił powódce ochrony związkowej w celu innym, niż ten w którym została przez ustawodawcę ustanowiona. Pozwany powołał się na art. 32 ust. 3 uzz, zgodnie z którym związek zawodowy wskazuje pracodawcy pracowników podlegających ochronie przewidzianej w ust. 1, w liczbie nie większej niż liczba osób stanowiących kadrę kierowniczą w zakładzie pracy albo liczba pracowników ustalona zgodnie z ust. 4. W strukturze organizacyjnej pozwanego funkcjonuje tylko jedno stanowisko kierownicze - dyrektor przedszkola. Wobec powyższego ewentualną ochroną związkowa może zostać co najwyżej objęty wyłącznie jeden pracownik. Tymczasem (...) jednoznacznie wskazała według aktualnego stanu już dwie osoby – Panią D. C. (1), Pana S. B.. Tym samym wskazanie kolejnej chronionej osoby - powódki jest nieskuteczne i nie zasługuje na uwzględnienie. Co więcej w piśmie z dnia 1 kwietnia 2015r (...) poinformowała, że zrzesza (...) osób. Zatem zgodnie z art. 32 ust. 4 pkt 5 uzz związek ten może wskazać jako podlegających ochronie maksymalnie 15 członków. Jednocześnie samych członków zarządu tego związku jest 21, dodatkowo zaś 5 pełni funkcje w Krajowej Komisji Rewizyjnej. Tym samym nieuprawnione jest obejmowanie ochroną związkową większej liczby osób, niż to wynika z art. 32 ust. 4 pkt 5, przede wszystkim art. 32 ust. 3 in fine. Pozwany wskazywał, że na tych samych podstawach swej ochrony związkowej dowodzi pani D. C. (1) w podobnym procesie toczącym się przed tut. Sądem – IVP 28/15. Dodatkowo pozwany podnosił, że powódka była zatrudniona na podstawie Karty Nauczyciela na stanowisku nauczyciela mianowanego. W konsekwencji art. 41 k.p. nie znajduje zastosowania do jej sytuacji prawnej. Pozwany powołał się na uchwałę z dnia 7 grudnia 2006r Sądu Najwyższego PZP 4/06. W odniesieniu do kryteriów doboru pracownika pozwany wskazuje, że na zebraniu Rady Pedagogicznej w dniu 29 kwietnia 2015r, pozwany poinformował o osobie do zwolnienia i kryteriach na podstawie których tę czynność wykonano. Pracodawca brał pod uwagę, to czy pracownik podlega bezwzględnej ochronie, doskonalenie zawodowe nauczyciela oraz stopień awansu zawodowego, kwalifikacje zawodowe. Wzięto pod uwagę dyspozycyjność w pracy i realizację zadań dodatkowych. W tych kryteriach powódka nie uzyskała wiele punktów. Powódka przebywała od listopada 2014r do kwietnia 2015r na zwolnieniu lekarskim, to wpływało na dezorganizację pracy przedszkola. O dobrej sytuacji ekonomicznej i finansowej powódki pozwany miał informacje z urzędu między innymi z wniosków o przyznanie środków z funduszu socjalnego, gdzie podaje się dochód na 1 członka rodziny. Nie jest prawdą jakoby dyrektor pozwanego wyrażała negatywny stosunek do powódki, zwłaszcza z powodu na jej osobiste relacje z poprzednim dyrektorem. Powódka wielokrotnie w sposób niestosowny wyrażała się i zachowywała w stosunku do dyrektora. Pozwany zaprzeczył, aby miał rzekomo utrudniać powódce skorzystanie z urlopu zdrowotnego. Z uwagi na fakt przedstawienia zaświadczenia lekarskiego od lekarza, co do którego zachodzą wątpliwości czy był uprawniony do jego wystawienia, pozwany przekazał sprawę do rozpoznania Wojewódzkiemu Ośrodkowi Medycyny Pracy w B..

Sąd ustalił, co następuje:

Przedszkole Gminne (...) w U. jest jednostką oświatową, dla której organem prowadzącym jest Gmina U.. Powódka K. B. została zatrudniona przez Przedszkole na umowę o pracę 1 września 1988r jako nauczyciel mianowany, w pełnym wymiarze czasu pracy (dowód: zeznania powódki k. 115).

Pozwana opracowała dokument pod nazwą kryteria wyselekcjonowania nauczyciela do zwolnienia z przyczyn organizacyjnych placówki (rozwiązanie stosunku pracy) oraz ocena nauczyciela – A zawierająca kryteria wyselekcjonowania nauczyciela do zwolnienia z przyczyn organizacyjnych placówki. Jako kryteria wskazane zostały:

1.  Bezwzględna ochrona

2.  Doskonalenie zawodowe nauczyciela

3.  Stopień awansu zawodowego

4.  Kwalifikacje zawodowe

5.  Dyspozycyjność w pracy

6.  Realizacja zadań dodatkowych na rzecz placówki

7.  Staż pracy w placówce

8.  Sytuacja ekonomiczna.

Pismem z dnia 30 stycznia 2015r (...) poinformował pozwanego, że od 30 stycznia 2015r między innymi powódka jest członkiem tegoż związku. Kolejnym pismem z dnia 3 lutego 2015r (...) poinformowała pozwanego o wyborze władz Międzyszkolnego K. (...) ze wskazaniem osób podlegających ochronie (dowód; pisma (...) Solidarność - Oświata k. 37-39, 97,98). W dniu 29 kwietnia 2015r miała miejsce Rada Pedagogiczna u pozwanego, w której uczestniczyła powódka i pozostali pracownicy pozwanego przedszkola. Dyrektor pozwanego poinformowała powódkę, iż w nowym arkuszu organizacyjnym przedszkola nie ma godzin przewidzianych dla powódki oraz przedstawiła kryteria doboru pracownika do zwolnienia. Z kryteriami indywidulanie zostali zapoznani pracownicy (dowód: protokół z Rady Pedagogicznej z 29 kwietnia 2015r k. 41-45 oraz kryteria k. 46-53, arkusz organizacyjny k. 55-62 oraz zeznania świadków H. P., D. T., K. G., D. C., zeznania stron oraz akta sprawy IVP 28/15 zeznania pozwanej k. 382-382v tom II). Pismem z dnia 30 kwietnia 2015r (...) poinformowała pozwanego o wyborze powódki na stanowisko sekretarza Międzyszkolnego K. (...) w U. (dowód: pisma (...) Solidarność - Oświata k. 97,98 oraz zeznania świadka S. W.). Dnia 8 maja 2015r (...) Komisja (...) otrzymała pismo pozwanego dotyczące wyjaśnienia ochrony dwóch pracowników pozwanego przedszkola (dowód: pismo z dnia 4 maja 2015r. k. 14). Pismem z dnia 13 maja 2015r związek został poinformowany o zamiarze rozwiązania z powódką umowy o pracę. Pismem z dnia 19 maja 2015r powódka zwróciła się do pozwanego o udzielenie jej urlopu dla poratowania zdrowia. Pozwana zwróciła się do (...) o uchylenie orzeczenia lekarskiego z dnia 19 maja 2015r wydanego powódce, stwierdzającego potrzebę udzielenia jej urlopu dla poratowania zdrowia (dowód: pismo z dnia 25 maja 2015r. k. 75 oraz pismo z dnia 26 maja 2015r. k. 76).

(...) nie wyraziła zgody na wypowiedzenie powódce stosunku pracy (dowód: pismo z dnia 20 maja 2015r. k. 15-16).

Pozwana pismem z dnia 22 maja 2015r wypowiedziała powódce umowę o pracę (dowód: pismo z dnia 22 maja 2015r. k. 9).

Średnie miesięczne wynagrodzenie powódki z trzech miesięcy wynosiło 3.287,23 zł brutto (dowód: zaświadczenie pozwanego k. 36).

Powódka w dniu 1 czerwca 2015r złożyła do Zespołu Szkół w U. podanie o pracę (dowód: pismo powódki k. 96).

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o okoliczności bezsporne, dowody z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy powódki, zeznania świadków H. P., D. T., K. G., D. C., S.W., a także na podstawie zeznań powódki i przesłuchanej za pozwanego A. M..

Sąd uznał za wiarygodne zeznania świadków które są, jasne, logiczne i konsekwentne oraz znajdują potwierdzenie w zebranych w sprawie dokumentach.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania powódki D. C. (1), a także
przesłuchanej za pozwanego A. M. w zakresie, w jakim znajdują one potwierdzenie w zebranym w sprawie materiale dowodowym i ustalonym stanie faktycznym.

Sąd uznał za wiarygodne dokumenty zgromadzone w toku postępowania. Prawdziwość dokumentów nie budziła bowiem wątpliwości i nie była kwestionowana przez strony.

Przechodząc do rozważań prawnych, w pierwszej kolejności należy zauważyć, że K. B. była zatrudniona w Przedszkolu Gminnym (...) w U. jako nauczyciel mianowany w pełnym wymiarze czasu pracy. W dniu 30 kwietnia 2015r została wybrana na stanowisko funkcyjne sekretarza Międzyszkolnego K. (...) Solidarność-Oświata” i wskazana jako osoba podlegająca szczególnej ochronie. (...) Związek Zawodowy (...) w B. jest obecnie zakładową organizacją związkową w rozumieniu art. 26 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (jednolity tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854 ze zm., dalej u.z.z.) u pozwanego pracodawcy. Należy odnieść się do zarzutu strony pozwanej, która podważyła okoliczność podlegania przez powódkę szczególnej ochronie. Na ochronę działacza wskazuje art. 32 cyt. ustawy oraz kwestię dotyczącą działania i wskazywania pracowników podlegających ochronie art. 34 ² cyt. ustawy. Zgodnie z art. 32 ustęp 4 zarząd zakładowej organizacji związkowej wskazuje pracodawcy pracowników podlegających ochronie w liczbie nie większej niż liczba osób stanowiących kadrę kierownicza w zakładzie pracy, albo liczba pracowników ustalona zgodnie z ustępem 4 tegoż artykułu. Zgodnie z ustępem 4 zarząd zakładowej organizacji związkowej w przypadku organizacji zrzeszającej więcej niż 20 członków będących pracownikami ma prawo wskazać jako podlegających tej ochronie dwóch pracowników oraz dodatkowo po jednym pracowniku i przepisów wskazuje w jakiej proporcji. Nie ulega wątpliwości co jest poparte zeznaniami świadków i dokumentami, że związek zrzesza (...) osób w tym pięciu pracowników pozwanego. Świadek S. W. (2) potwierdził, że związek działa u 140 pracodawców. Związek posiada status organizacji członkowskiej, reprezentatywnej. Związek udzielił ochrony 276 pracownikom na 421 możliwych i został zastosowany podział w stosunku do liczby kadry. Pozwany w żaden sposób nie podważył ważności uchwały Nr 437/3 z dnia 30 kwietnia 2015r wskazującej powódkę jako osobę której stosunek pracy polega ochronie.

Przechodząc do dalszych rozważań należy wskazać, że zgodnie z treścią art. 32 ust. 1 pkt 1 u.z.z. pracodawca bez zgody zarządu zakładowej organizacji związkowej nie może wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku pracy z imiennie wskazanym uchwałą zarządu jego członkiem lub z innym pracownikiem będącym członkiem danej zakładowej organizacji związkowej, upoważnionym do reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy albo organu lub osoby dokonującej za pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy. Przepis ten wprowadza szczególny rodzaj ochrony trwałości stosunku pracy działaczy związkowych.

Ochrona przewidziana w tym artykule nie ma charakteru bezwzględnego i w konkretnych przypadkach może ulec wyłączeniu ze względu na zasady współżycia społecznego lub cel społeczno-gospodarczy. Sąd Najwyższy w wielu swoich orzeczeniach stwierdził, że związek zawodowy ma prawo chronić pracownika przed zwolnieniem, nie wolno mu jednak, stosując tę ochronę, nadużywać wolności związkowej (tak np. wyrok SN z dnia 30 stycznia 2008 r., I PK 198/07, (...) 2008, nr 6, s. 316). Judykatura Sądu Najwyższego przyjmuje, że objęcie pracownika ochroną związkową bezpośrednio po podjęciu przez pracodawcę działań zmierzających do wypowiedzenia umowy o pracę, może stanowić podstawę odmowy uwzględnienia roszczenia o przywrócenie do pracy ze względu na nadużycie prawa do ochrony związkowej lub sprzeczność żądania przywrócenia do pracy ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa podmiotowego bądź zasadami współżycia społecznego (art. 8 k.p.) (por. wyrok SN z 8 marca 2013 r., II PK 208/12; wyrok SN z dnia 3 sierpnia 2007r. (...) 82/07 i powołane w nim wcześniejsze orzecznictwo).

W tym miejscu należy dokładnie przedstawić przebieg wydarzeń poprzedzających złożenie wypowiedzenia powódce i oznaczyć czynności podejmowane przez powódkę jako członka związku zawodowego. W pierwszej kolejności należy podkreślić, że pozwana w chwili składania powódce wypowiedzenia umowy o pracę pismem z dnia 22 maja 2015r wiedziała, że powódka podlega szczególnej ochronie. Wcześniejszym pismem z dnia 30 kwietnia 2015r pozwana - dyrektor Przedszkola Gminnego Krasnoludek w U. została poinformowana, iż powódka uchwałą Nr 437/III została wskazana jako osoba której stosunek pracy podlega ochronie o której mowa w art. 32 ustęp 1 ustawy z dnia 23 maja 1991r o związkach zawodowych w związku z faktem pełnienia funkcji Sekretarza Międzyszkolnego K. (...) w Gminie U.. Jednocześnie (...) komisja zakładowa pismem z dnia 20 maja 2015r nie wyraziła zgody na wypowiedzenie powódce umowy o pracę. Świadek S. W. (2) przewodniczący Komisji Międzyzakładowej (...) i przewodniczący związku potwierdził, że powódka w lutym 2015r złożyła deklaracje o przyjęcie na członka związku zawodowego. Formalnie powódka stała się członkiem związku 6 lutego 2015r. Świadek potwierdził również, iż w tym okresie była tworzona struktura międzyszkolna związku w związku z zainteresowaniem jakie powstało na terenie gminy U.. Ostatecznie również w lutym 2015r powstało Międzyszkolne K. Związku i dokonano wyboru przewodniczącej koła oraz zastępcy. Świadek potwierdził, iż w powyższym okresie tj. pomiędzy lutym a kwietniem 2015r miał informacje o negatywnej sytuacji w przedszkolu oraz o tym, że pracownicy przedszkola szukali pomocy w związku zawodowym. Świadek nie miał informacji o zamiarze rozwiązania z powódką umowy o pracę. Również okolicznością bezsporną jest przeprowadzenie w dniu 29 kwietnia 2015r Rady Pedagogicznej w pozwanym przedszkolu. W R. uczestniczyła powódka, która powzięła informacje od dyrektora pozwanego, że w nowym roku szkolnym nie będzie dla niej godzin pracy i została wskazana do rozwiązania umowy o pracę. Przedstawiono jednocześnie kryteria doboru. Pismem z dnia 22 maja 2015r nastąpiło wypowiedzenie umowy o pracę powódce. Zdaniem Sądu taki sam stan faktyczny pozwala na dokonanie jednoznacznych ustaleń. Rzeczywiście orzecznictwo Sądu Najwyższego przyjmuje, że objęcie pracownika szczególną ochroną bezpośrednio po podjęciu przez pracodawcę działań zmierzających do wypowiedzenia umowy o pracę może stanowić podstawę odmowy uwzględnienia roszczenia o przywrócenie do pracy ze względu na nadużycie prawa do ochrony związkowej, ale taka sytuacja nie ma miejsca w niniejszej sprawie. Powódka już w lutym 2015r zwróciła się do związku zawodowego tj. (...) o przyjęcie w charakterze członka. Świadek S. W. (2) potwierdził, że powódka była aktywnym członkiem wskazując, że albo przyjeżdżała do siedziby związku lub kontaktowała się telefonicznie ze związkiem przedstawiając sytuację w pozwanym przedszkolu. Jednocześnie nie tylko powódka takie podjęła czynności które w efekcie doprowadziły do utworzenia Międzyszkolnego K. tegoż związku. Słusznie podkreślał świadek, że w obecnej rzeczywistości społecznej i politycznej aktywność związkowa pracownika powstaje w momencie kiedy pracownik czuje się zagrożony w swoich prawach. Powyższa okoliczność nastąpiła albowiem przed tut. Sądem, a na co wskazywała powódka i świadkowie toczyła się wcześniej sprawa pod sygn. IVP 28/15 z powództwa D. C. (1) przeciwko pozwanemu o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne w której zapadł prawomocny wyrok przywracający D. C. (1) do pracy (wyrok z dnia 8 lipca 2015r, k 390 akta IVP 28/15). Wracając do rozważań w zakresie zbiegu wyboru powódki na sekretarza K. i Rady pedagogicznej z dnia 29 kwietnia 2015r można stwierdzić, że w takich okolicznościach nie można mówić o nadużyciu prawa do ochrony związkowej. Dyrektor pozwanego ujawniła zamiar rozwiązania z powódką umowy o pracę, ale w kategoriach czynności prawnej był to dopiero zamiar, a z kolei wybory w których powódka nawet nie uczestniczyła miały miejsce 30 kwietnia 2015r i jak potwierdził świadek S. W. były już wcześniej zaplanowane i wymagały organizacyjnego przygotowania co najmniej na 7 dni wcześniej. Sąd uznał zeznania świadka S. W. (2) za w pełni wiarygodne i dlatego należy uznać za wiarygodne również twierdzenia świadka, że związek zawodowy (...) nigdy nie udzielał ochrony prawnej szczególnej celem uniknięcia przez pracownika wypowiedzenia umowy o pracę. Jak potwierdził stan faktyczny sprawy (o czym zeznawali świadkowie) sytuacja w przedszkolu od stycznia 2015r była bardzo nerwowa. W tym czasie pismem z dnia 21 stycznia 2015r pozwany wypowiedział stosunek pracy D. C. (1). W późniejszym okresie powódka otrzymała informacje o zamiarze rozwiązania z nią umowy o pracę, ale także inni pracownicy tj. świadkowie H. P. (2), K. G. (2). Właśnie świadek K. G. (2) potwierdziła, że dyrektor pozwanego również po Radzie pedagogicznej w dniu 29 kwietnia 2015r mówiła do świadka, że świadek będzie musiała zostać zwolniona albo świadek ma poszukać sobie pracy. Także świadek H. P. (2) potwierdziła, że kilka dni po naradzie na korytarzu dyrektor pozwanego powiedział świadkowi w obecności dzieci i rodziców, że świadek H. P. (2) i świadek K. G. (2) są przewidziane do zwolnienia dlatego, że nie mają ochrony. Warto zaznaczyć, że to o czym zeznały H. P. (2) i K. G. (2) miało miejsce również po radzie 29 kwietnia 2015r. Oznacza to, że dyrektor pozwanego zdawała sobie sprawę ze skutków prawnych związanych ze szczególną ochroną np. powódki. Wcześniejsze działania powódki potwierdzone dokumentami i zeznaniami świadka S. W. jednoznacznie pozwalają na potwierdzenie następujących okoliczności: powódka rozpoczęła działalność związkową zwracając się o przyjęcie jej do (...) i członkiem tego związku stała się już 6 lutego 2015r. Czuła się zagrożona panującą sytuacją w przedszkolu (sprawa IVP 28/15, zeznania świadków) i kontaktowała się z władzami związku zwracając się z prośbą o interwencję. Warto zaznaczyć, że świadek S. W. wskazywał, że odbyło się spotkanie świadka w U. ale nie na terenie pozwanego przedszkola. Świadek wskazywał także na interwencję Państwowej Inspekcji Pracy u pozwanego. Również zdaniem świadka sytuacja u pozwanego uzasadniała powstanie organizacji związkowej. Świadek szczegółowo opisywał sytuacje na która powoływali się pracownicy pozwanego przedszkola i określił konflikt w przedszkolu jako „konflikt na niskim poziomie”. Oceniając szczegółowo sytuację pomiędzy lutym a kwietniem 2015r u pozwanego i zachowanie powódki w tym okresie należy jednoznacznie uznać, że powódka była jedną z aktywniejszych osób współpracujących z władzami związku zawodowego (zeznania świadka S. W. k. 111). Istotne jest na co zwrócił uwagę świadek S. W., że pracownicy pozwanego przedszkola nie mogli uzyskać wsparcia w innych instytucjach. Reasumując należy uznać, że działania powódki były racjonalne w spornym okresie i wybór powódki na stanowisko sekretarza w sytuacji kiedy przewodniczący koła tj. świadek D. C. (1) przestawała być pracownikiem pozwanego przedszkola i jej sytuacja była niepewna (okres wypowiedzenia upływał 30 kwietnia 2015r) miał także swoje racjonalne wytłumaczenie. Zbieg dat 29 kwietnia 2015r i 30 kwietnia 2015r, gdzie ujawniono zamiar rozwiązania z powódką umowy o pracę i potem jej wybór na sekretarza K. nie pozwala na przyjęcie, że jest to nadużycie i powódka nie podlega szczególnej ochronie. Sąd uznał, że powódka podlegała szczególnej ochronie, zgodnie z obowiązującymi przepisami, a dyrektor pozwanego o tym wiedział i miał świadomość wynikających z tego skutków prawnych. Informacja przekazana przez dyrektor pozwanego świadkowi H. P. (2) po radzie 29 kwietnia 2015r jest tego jednoznacznym potwierdzeniem. Na marginesie również należy podnieść, że przyczyny wskazane powódce w wypowiedzeniu umowy o pracę również zostały określone ogólnikowo. Same kryteria doboru pracownika do zwolnienia oprócz tego, że nie zostały poddane ewentualnej opinii rady pedagogicznej zostały opracowane w sposób autorytatywny przez dyrektora i też w sposób nieczytelny. Sąd ma na uwadze skalę ocen zastosowaną przy każdym kryterium.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 pkt 2 Karty Nauczyciela dyrektor szkoły w razie częściowej likwidacji szkoły albo w razie zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole lub zmian planu nauczania uniemożliwiających dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć rozwiązuje z nim stosunek pracy lub, na wniosek nauczyciela, przenosi go w stan nieczynny. Termin wypowiedzenia, w myśl art. 20 ust. 1 pkt 3 Karty Nauczyciela, wynosi trzy miesiące.

Przepis ten ma zastosowanie również do nauczycieli przedszkoli publicznych.

Z uwagi na fakt, iż przedszkole jest placówką, w której organizacji pracy nie przewidziano ferii szkolnych, do rozwiązania w tym trybie umowy o pracę z nauczycielem przedszkola nie znajduje zastosowania zapis art. 20 ust. 1 pkt 3 Karty Nauczyciela, przewidujący nastąpienie skutku wypowiedzenia na koniec roku szkolnego. Rozwiązanie stosunku pracy następuje więc z upływem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia.

Dodatkowo należy wskazać, że przepisy regulujące działanie przedszkoli publicznych i ich organizację znajdują się w ustawie z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty (Dz.U.2004.256.2572 j.t. ze zm., dalej: u.s.o.) oraz wydanych na podstawie tego aktu prawnego rozporządzeniach. Zgodnie z art. 60 ust. 1 pkt 4 u.s.o. organizację przedszkola reguluje statut przedszkola.

Dyrektor przedszkola, po sporządzeniu projektu arkusza organizacji przedszkola na kolejny rok szkolny, do 30 kwietnia danego roku przekazuje go do zatwierdzenia organowi prowadzącemu. Organ prowadzący ma czas na zatwierdzenie arkusza organizacji przedszkola do 31 maja. Zgodnie z art. 41 ust. 2 pkt 1 ustawy o systemie oświaty rada pedagogiczna opiniuje organizację pracy szkoły lub placówki, jednakże wyrażona przez nią opinia nie jest dla organu prowadzącego wiążąca.

Arkusz organizacji przedszkola zawiera informacje dotyczące między innymi: liczby pracowników przedszkola (z podziałem na pracowników zajmujących stanowiska kierownicze, pracowników pedagogicznych, niepedagogicznych), ogólną liczbę godzin zajęć edukacyjnych finansowanych ze środków przydzielonych przez organ prowadzący szkołę oraz przydział godzin poszczególnym nauczycielom.

W trakcie trwania roku szkolnego istnieje możliwość sporządzenia aneksu do arkusza organizacji przedszkola, jeśli zachodzi ku temu potrzeba.

W roku szkolnym 2014/2015 w pozwanym przedszkolu istniały trzy oddziały przedszkolne.

Od 26 listopada 2014 r. do 1 lutego 2015 r. pracę przedszkola regulował Aneks nr (...) do arkusza organizacyjnego przedszkola na rok 2014/2015. Przewidywał on istnienie 7,48 etatów pedagogicznych, 1 etat administracyjny i 2,5 etatów obsługi.

Przenosząc powyższe ogólne rozważania dotyczące działania przedszkoli publicznych i statusu nauczyciela przedszkola należy mieć na uwadze, że w przedmiotowej sprawie znajduje zastosowanie przepis art. 30 § 4 k.p. przewidujący wymóg wskazania w wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony przyczyny tego wypowiedzenia oraz należy bezwzględnie wskazać, że kryteria doboru pracownika do zwolnienia według których wybierana jest osoba do zwolnienia w rezultacie zmian organizacyjnych polegają kontroli sądowej w toku badania, czy rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem było uzasadnione (wyrok SN z dnia 19 maja 2004r I PK 608/03 OSNP 2005/3/36). Sąd dokonując badania zasadności wypowiedzenia, w oparciu o treść art. 45 § 1 k.p., sprawdza w toku postępowania, czy faktycznie zaistniała wskazana przez pracodawcę przyczyna oraz czy stanowi ona podstawę zwolnienia pracownika. W tym zakresie treść wypowiedzenia zakreśla granice kognicji sądu rozstrzygającego powstały na tym tle spór. Ujęcie przyczyn wypowiedzenia powinno być na tyle konkretne i precyzyjne, aby umożliwiało pracownikowi rzeczową obronę w razie ewentualnego procesu.

Należy zauważyć, że w odniesieniu do wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę z przyczyn redukcji etatu, wskazanie w złożonym pracownikowi pisemnym oświadczeniu woli pracodawcy, jako przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę, zmian organizacyjnych skutkujących redukcją etatów i wykazanie w postępowaniu dowodowym przed sądem pracy zaistnienia tego faktu nie zawsze jednak oznacza dopełnienie przez pracodawcę wymogu formalnego z art. 30 § 4 k.p. Jeśli bowiem likwidacja dotyczy tylko jednego spośród większej liczby takich samych lub podobnych stanowisk pracy, tak określona przyczyna wypowiedzenia tłumaczy wprawdzie powód zmniejszenia zatrudnienia, ale nie wyjaśnia, dlaczego rozwiązano stosunek pracy z konkretnym pracownikiem. Konieczne staje się więc wskazanie przez pracodawcę w wypowiedzeniu umowy o pracę przyjętych kryteriów doboru pracownika do zwolnienia. Dopiero wskazanie tych kryteriów, jako uzupełnienie ogólnie określonej przyczyny rozwiązania stosunku pracy w postaci zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie stanu zatrudnienia, pozwala pracownikowi zorientować się, dlaczego to jemu złożono tej treści oświadczenie woli oraz podjąć próbę podważenia zasadności dokonanego przez pracodawcę wypowiedzenia umowy o pracę (wyrok SN z 30.09.2014 r., I PK 33/14,wyrok SN z 16.12.2008 r., I PK 86/08, wyrok SN z 1.06.2012 r., II PK 258/11,wyrok SN z 25.01.2013 r., I PK 172/12, wyrok SN z 18.09.2013 r., II PK 5/13)

Na pracodawcy ciąży więc obowiązek sformułowania wypowiedzenia w taki sposób, aby nie budziło ono żadnych wątpliwości. Nie jest bowiem rzeczą pracownika, który występuje jako strona słabsza w stosunku pracy, dowiadywać się już po wręczeniu wypowiedzenia dlaczego został on wybrany do zwolnienia.

Takie niewłaściwe sformułowanie tej przyczyny wymusza na skarżącym pracowniku wszczęcie sądowej procedury odwoławczej w celu poznania konkretnej i rzeczywistej przyczyny potencjalnie uzasadniającej dokonanie wypowiedzenia umowy o pracę. Pracodawca, który przy dokonywaniu redukcji zatrudnienia z przyczyn organizacyjnych stosuje określone zasady doboru pracowników do zwolnienia z pracy, powinien w odniesieniu do wskazanej przyczyny wypowiedzenia nawiązać do zastosowanego kryterium doboru pracownika do zwolnienia z pracy, a także wskazać, że ten wybór jest usprawiedliwiony znanymi pracownikowi jego niższymi kwalifikacjami zawodowymi w porównaniu do wszystkich pracowników, których dotyczyły przyczyny zmuszające pracodawcę do ograniczenia wielkości zatrudnienia. Pracodawca nie może dopiero w postępowaniu sądowym wykazywać zasadności wypowiedzenia w oparciu o inną przyczynę niż ta, która została wskazana w dokonanym wypowiedzeniu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 lutego 1999 r., I PKN 571/98, OSNP 2000, nr 7, poz. 266).

Ponadto w sytuacji, gdy rozwiązanie umowy o pracę dotyczy pracownika wybranego przez pracodawcę z większej liczby osób zatrudnionych na takich samych lub podobnych stanowiskach pracy, przyczyną tego wypowiedzenia są bowiem nie tylko zmiany organizacyjne czy redukcja etatów, ale także określona kryteriami doboru do zwolnienia sytuacja danego pracownika. Wynikający z art. 30 § 4 k.p. wymóg wskazania przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest zaś ściśle związany z możliwością oceny zasadności rozwiązania stosunku pracy w tym trybie w rozumieniu art. 45 § 1 k.p. Okoliczności podane pracownikowi na uzasadnienie decyzji o wypowiedzeniu, a następnie ujawnione w postępowaniu sądowym, muszą być takie same, zaś pracodawca pozbawiony jest możliwości powoływania się przed organem rozstrzygającym spór na inne przyczyny mogące przemawiać za słusznością wypowiedzenia.

Zaznajomienie nauczyciela z okolicznościami przemawiającymi za koniecznością redukcji etatów i wypowiedzenia mu umowy o pracę w trybie art. 20 ust. 1 pkt 2 Karty Nauczyciela ma o tyle istotne znaczenie, że nauczyciel taki jest uprawniony do złożenia wniosku o przeniesienie go w stan nieczynny (art. 20 ust. 5c Karty Nauczyciela). Kryteria przyjęte przez dyrekcję szkoły powinny być przede wszystkim jasne i obiektywne aby na ich podstawie można było w sposób bezsporny i obiektywny wybrać który z nauczycieli winien zostać zwolniony.

W piśmie skierowanym do powódki pozwany pracodawca jako przyczynę wypowiedzenia wskazał brak możliwości organizacyjnych zatrudnienia w związku z reorganizacją powodującą zmniejszenie liczby godzin i likwidację etatu zajmowanego przez powódkę. Kryteria kwalifikujące powódkę do rozwiązania umowy o pracę to brak bezwzględnej ochrony, częsta niedyspozycyjność w pracy (długotrwałe i częste L4), brak realizacji zadań dodatkowych na rzecz przedszkola oraz sytuacja ekonomiczna i rodzinna. Wymaga również podkreślenia, że Dyrektor Przedszkola sporządził dokument „Kryteria wyselekcjonowania nauczyciela do zwolnienia z przyczyn organizacyjnych placówki (rozwiązanie stosunku pracy). Analiza tego dokumentu nie daje dostatecznej odpowiedzi na pytanie które spośród kryteriów zadecydowało o wyborze właśnie powódki spośród pozostałych nauczycieli. Poza tabelarycznym ujęciem kryteriów nie została dokonana żadna analiza danych tam zawartych. Kwestia ta nawet w toku postępowania nie została w pełni wyjaśniona przez stronę pozwaną. Przesłuchiwana za pozwanego A. M. jako powód zwolnienia powódki wskazała jej nieobecności w pracy, brak bezwzględnej ochrony i brak realizacji zadań dodatkowych na rzecz przedszkola oraz sytuacja rodzinna i ekonomiczna. Tymczasem z danych zawartych w tabeli nie daje się ustalić jaka była liczba dni nieobecności w pracy pozostałych nauczycieli. Sam fakt przebywania przez powódkę na zwolnieniach lekarskich w roku szkolnym 2014/2015 nie mógł stanowić wystarczającej podstawy do wyboru jej spośród innych zatrudnionych. Zwolnienia lekarskie powódki nie zostały w żaden sposób zakwestionowane, czyli oznacza to, że pracownik miał usprawiedliwione podstawy związane z chorobą do skorzystania ze zwolnień lekarskich.

Ponadto, kryterium nieobecności nauczyciela w pracy zostało ujęte na piątym miejscu tabeli, co może świadczyć o mniejszej wadze przywiązywanej do tej okoliczności. Na pierwszych miejscach znalazły się kryteria: bezwzględna ochrona, doskonalenie zawodowe nauczyciela, stopień awansu zawodowego, kwalifikacje zawodowe, dyspozycyjność w pracy, realizacja zadań dodatkowych na rzecz placówki, staż pracy w placówce, sytuacja ekonomiczna.

Zachodzą również wątpliwości co do precyzyjnego wskazania danych odnośnie poszczególnych nauczycieli. A. M. wyjaśniła, że tabelę kryteriów stworzyła w oparciu o informacje z akt osobowych nauczycieli zatrudnionych w Przedszkolu oraz informacje pochodzące ze składanych przez nauczycieli oświadczeń dla celu uzyskania świadczeń z funduszu świadczeń socjalnych. Formalnie należy potwierdzić, że pozwana wskazała przyczynę wypowiedzenia umowy o pracę, ale są one obarczone ogólnością, brakiem skonkretyzowanie co stanowiło faktyczna przyczynę wypowiedzenia umowy o pracę. Natomiast kryteria przygotowane przez dyrektora co do oceny punktowej nie są w żaden sposób racjonalnie wytłumaczalne. Niezrozumiałym jest dla sądu zastosowanie punktowej oceny od 0 - 5. Przy kryterium „bezwzględna ochrona” także obowiązuje punktacja od 0 - 5. Rodzi się pytanie w jakim kluczu obliczana jest skala od 0 - 5. To może wskazywać na bardzo duży subiektywizm oceniającego i dowolność w tej ocenie. Ocena punktowana w takim kształcenie dokonana przez pozwaną poszczególnych kryteriów jest nie do przyjęcia. Reasumując jako podstawę rozstrzygnięcia w zakresie przywrócenia powódki do pracy było nieuwzględnienie przez pozwaną podlegania przez powódkę szczególnej ochronie oraz, że przyczyna wskazana w wypowiedzeniu powódce umowy o pracę jest w sposób oczywisty nazbyt ogólnikowa, a przez to wadliwa.

Mając na uwadze powyższe, Sąd przywrócił K. B. do pracy w Przedszkolu Gminnym (...) w U., o czym orzekł w punkcie I wyroku.

Na podstawie 47 k.p. Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 3.287,23 zł brutto tytułem wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy pod warunkiem podjęcia pracy. O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. i art. 108 k.p.c.

Powódka wygrała proces w całości i obowiązkiem pozwanego jest w tej sytuacji zwrot powódce poniesionych przez nią kosztów procesu. Do kosztów tych należało zaliczyć wynagrodzenie pełnomocnika, które zgodnie z treścią § 12 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w sprawach o uznanie wypowiedzenia umowy o pracę za bezskuteczne i przywrócenie do pracy wynosi 60,00 zł.

Z uwagi na fakt, że powódka była zwolniona z mocy ustawy od kosztów sądowych, Sąd na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych orzekł o nieuiszczonych kosztach sądowych, obciążając pozwanego opłatą sądową od pozwu w kwocie 2.093,00 zł. Wysokość opłaty stosunkowej Sąd ustalił w oparciu o treść art. 13 ust. 1 z zw. z art. 21 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.